Культура и природа Ян Гвальберт Павликовски

Tematyka ochrony przyrody została w dużej mierze zawłaszczona przez nurt, który Paw­likowski identyfikował jako przeciwny wartościom kultu­rowym, a który dziś moglibyśmy przypisać do […] pojęcia antykultury. Dyskusja o ochronie przyrody i na tematy związane z naturą odby­wa się dziś głównie w obrębie paradygmatów: postmoder­nistycznego, lewicowego i liberalnego. […] „Kultura a natura” stoi po stronie naj­słabiej dziś reprezentowanego na gruncie rozważań o przy­rodzie nurtu: tradycjonalistycznego i chrześcijańskiego, sta­nowiących podstawę kultur cywilizacji łacińskiej. […]

Stoją­cym przed nami wyzwaniem jest takie korzystanie z dóbr natury, aby zachować cywilizowane człowieczeństwo i nie popaść w skrajne ideologie jak wegetarianizm i obłęd klimatyczny czy zaniechać eksploatacji lasów na drew­no i łowiectwa w celu zdobywania zdrowego mięsa, a jed­nocześnie przekazać powierzoną nam Ziemię przyszłym pokoleniom w stanie niepogorszonym.

Z Przedmowy Pawła Sojki

„Kultura a natura” autorstwa Jana Gwalberta Pawlikowskiego to kolejna publikacja z serii „Drzewiej Bywało”. W swojej rozprawie Pawlikowski w sposób filozoficzny porusza relacje między dwoma środowiskami, z których wyrasta człowiek: kulturą i naturą. Choć autor pierwszy raz opublikował książkę ponad 100 lat temu, to jej przekaz nie stracił na aktualności, głównie przez to, że został oparty na tradycyjnych założeniach cywilizacji łacińskiej, której stosunek do przyrody został określony już w Księdze Rodzaju: „Czyńcie sobie ziemię poddaną” (Rdz 1,28) i potwierdzony w nauczaniu św. Tomasza z Akwinu o władaniu i zachowaniu (ius dispen­sandi et procurandi).

Do dyskusji nad ochroną przyrody powinniśmy włączyć się szczególnie dziś, kiedy ta sfera publicznego dyskursu została zawłaszczona przez środowiska lewicowe i liberalne identyfikowane przez Pawlikowskiego jako przeciwne wartościom kulturowym. Argumentów w tej debacie dostarcza właśnie „Kultura a natura” stojąca po stronie nurtu tradycjonalistycznego i chrześcijańskiego.

Przesłanie „Kultury a na­tury” najlepiej streszczają słowa jej autora: „Hasło powrotu do przyrody, to nie hasło abdykacji kultury – to hasłowa walka kultury prawdziwej z pseudokulturą – to hasło walki o najwyższe kulturalne dobra”.