КРАКОВЦЫ, Северин ДАЕТ [Географический книжный магазин ОРБИС 1924]

Tytuł: KRAKOWIACY, seria wydawnicza - „Bibljoteczka Geograficzna „ORBIS”. Serja III. Tomik 01. Polska, Ziemia i Człowiek”.

Autor: Seweryn UDZIELA.

Wydawca: Nakładem Księgarni Geograficznej „ORBIS”, Kraków [Dębinki, ul. Barska 41] 1924. 155+5 stron, zdjęcia, rysunki w tekście, oprawa miękka, format 12x17 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenie i zabrudzenia okładki oraz środka – poza tym stan OK.

„KRAKOWIACY”. Kraj. - Okolice Krakowa na kilkadziesiąt kilometrów dookoła zamieszkuje ludność rdzennie polska, zwana KRAKOWIAKAMI lub KRAKUSAMI. Niepodobna dzisiaj ściśle określić granic tej części kraju, jaką zamieszkują KRAKOWIACY, gdyż tam, gdzie stykają się ze sobą różne rody i plemiona, przez wzajemne na siebie oddziaływanie i mieszanie się sąsiedzkie zacierają się charakterystyczne cechy tychże rodów i plemion, objawiające się w budownictwie, odzieniu, języku, zdobnictwie, zwyczajach — a w ostatnich pięćdziesięciu latach znamiona, charakteryzujące daną grupę etnograficzną ludności naszej, zanikają bardzo szybko z powodu zarzucania przez lud właściwego sobie stroju, gwary i obyczaju.

Krakowiacy graniczą od południa z góralami i mieszkają mniej więcej do gościńca, biegnącego od Białej przez Wadowice, Kalwarję Zebrzydowską i Lipnicę, od zachodu sąsiadują ze ŚLĄZAKAMI, od wschodu z LASOWIAKAMI czyli SANDOMIERZANAMI, a od północy dosięgają linji, biegnącej od Częstochowy poza Kielce.

Kraj, zamieszkany przez KRAKOWIAKÓW, od południa górzysty, pagórkowaty, pokryty północnymi stokami Karpat, przechodzi stopniowo poza Wisłę w nizinę od zachodu piaszczystą. Ziemia krakowska kryje w łonie swojem niezmierne bogactwa: sól, węgiel, wapno, marmury, rudy cynkowe i żelazne, glinki ogniotrwałe i garncarskie, siarkę; wytryskają z niej liczne źródła mineralne, a powierzchnia pokryła jest bądź to lasami, bądź też w przeważnej części urodzajną glebą, wydającą wszelkie gatunki zboża i jarzyn.

Cała kraina zroszona jest obficie wodą. Przerywa ją od zachodu ku wschodowi królowa naszych rzek, Wisła, odprowadzająca wody licznych rzek i potoków do morza Bałtyckiego.

Na tym obszarze zamieszkują Krakowiacy około dwa tysiące wsi większych i mniejszych i miast kilkanaście z Krakowem na czele. Ziemia krakowska bogata jest w piękne krajobrazy. Piękna jest okolica Krakowa, okolice Kalwarji Zebrzydowskiej, a dolina Ojcowska nie łatwo znaleźć może równą sobie co do piękności. To też KRAKOWIAK ukochał ziemię swoją, jest do niej bardzo przywiązany i pomimo wielkiego przeludnienia nierad ją opuszcza...

Spis treści:

• Kraj;
• Lud;
• Siedziby;
• Odzież;
• Żywność;
• Zatrudnienie;
• Zwyczaje doroczne; rodzinne;
• Wierzenia i wiedza;
• Opowiadania i pieśni;
• Tańce i zabawy;
• Sztuka;

Ważniejsza literatura do „KRAKOWIAKÓW”

- Polecam!