Путеводитель по Архиепископскому музею во Вроцлаве [май 1952 г.]

Tytuł: Przewodnik po Muzeum Archidiecezjalnym we Wrocławiu, seria wydawnicza - „Kuria Arcybiskupia Wrocławska”.

Autor: brak danych.

Wydawca: Wydany Kurię Arcybiskupią Wrocławską, Wrocław MCMLII (Maj 1952), wydanie I. 60 stron, oprawa miękka, format 14,5x20,5 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenie i zabrudzenia okładki oraz środka – poza tym stan OK.

„Przewodnik po Muzeum Archidiecezjalnym we Wrocławiu”. Wstęp - Kościelne władze polskie zastały w 1945 r. Muzeum Archidiecezjalne w opłakanym stanie. Z wojennej pożogi wyszło ono okryte licznymi ranami. Fala zniszczenia dotknęła kulturalną placówkę diecezjalną tak dotkliwie, że przy opracowaniu obecnego przewodnika po MUZEUM Archidiecezjalnym musimy z obowiązku i poczucia historycznej prawdy wspomnieć o trudnościach i okolicznościach, wśród których MUZEUM zostało na nowo zorganizowane i doprowadzone do obecnego stanu wystawowego piękna.

Pierwsza myśl założenia MUZEUM z zakresu kościelnej sztuki na Śląsku w sercu diecezji — Wrocławiu — zrodziła się jeszcze w 1898 r., kiedy to Kuria Biskupia we Wrocławiu wydała polecenie do całego duchowieństwa diecezjalnego, aby dołożyło ono wszelkich starań i zabezpieczyło przed zniszczeniem wszelkie przedmioty o wartości artystycznej i historycznej, mianowicie obrazy, rzeźby, paramenty, naczynia liturgiczne itp. Dzięki tej inicjatywie zinwentaryzowano zabytkowe przedmioty, jako przyszłe eksponaty muzealne. Wyznaczeni przez władze kościelne specjaliści z zakresu sztuki zbierali najcenniejsze zabytki po diecezji i umieszczali w organizującym się MUZEUM. Zbiory te wzrastały ciągle dzięki darowiznom wrocławskich biskupów, członków kapituły, duchowieństwa i prywatnych osób.

Jako pomieszczenie na zabytki muzealne przeznaczono sale Biblioteki Kapitulnej, leżącej naprzeciw kaplicy BOŻEGO CIAŁA przy wrocławskiej katedrze. Budynek Biblioteki Kapitulnej został wzniesiony u schyłku średniowiecza. Widzimy w nim już wyraźne wpływy nowego prądu kulturalnego — humanizmu. W portalu wieży tego zabytku wrocławskiego budownictwa renesansowego widnieje herb biskupstwa z liliami i data 1527. Do gotyckiej budowli przyłączono w XIX w. nową część pomieszczeń i urządzeń bibliotecznych, w których ułożono starannie księgozbiory, a piękną salę średniowieczną, korytarze i pięć sal nowego skrzydła przeznaczono na MUZEUM Diecezjalne. Otwarcie dla publiczności zorganizowanego Muzeum nastąpiło w dniu 29 X 1903 r. Wielkie zasługi od tej chwili w rozwoju MUZEUM położyli Księża: Józef JUNGNITZ, Alfons NOWAK, Kurt ENGELBERT.

Końcowe stadium drugiej wojny światowej w 1945 r. położyło nieomal kres istnieniu MUZEUM diecezji wrocławskiej. Wprawdzie cenniejsze zabytki muzealne wywieziono wcześnie i poumieszczano po śląskich plebaniach, ale reszta skazana była na niszczycielską działalność artylerii, lotnictwa i szalejących wokoło płomieni.

W dniu 1.IV. 1945 r. wybuch bomby zerwał całkowicie dach z gmachu średniowiecznego, zniszczył zupełnie drugie piętro Biblioteki Kapitulnej i uszkodził bardzo poważnie zbiory Archiwum Archidiecezjalnego. Przez długie miesiące zbiory muzealne, archiwalne i biblioteczne narażone były na niszczycielskie wpływy atmosferyczne Ten katastrofalny stan trwał do chwili, gdy zarząd osieroconej archidiecezji wrocławskiej przeszedł w polskie ręce. W prawdziwej ówczesnej „wędrówce ludów” w nadodrzańskiej krainie polskie dłonie zabrały się ochoczo do pracy i niezmiernego trudu w ratowaniu, zabezpieczaniu zbiorów i przeprowadzaniu najkonieczniejszych prac remontowych. Pierwsze prace nad zwożeniem rozprószonych i ocalonych muzealiów śląskich podjęli księża: dr Jan TERLAGA i Kurt ENGELBERT. W 1940 r. z polecenia władz kościelnych objął w niezmiernie trudnych warunkach kierownictwo MUZEUM — Archiwum Archidiecezjalnego i Biblioteki Kapitulnej ks. dr Wincenty URBAN. Na niego spadł cały ciężar zwożenia, rewindykacji, skontrolowania i uporządkowania oraz udostępnienia dla pracowników naukowych wszystkich zbiorów muzealnych, archiwalnych i bibliotecznych. Przy wielkim nakładzie pracy i wysiłku przy braku środków komunikacyjnych i transportowych, w uciążliwych warunkach pracy wywiązał się on znakomicie z nałożonych odpowiedzialnych zadań i obowiązków. Rewindykacja, uporządkowanie i skatalogowanie zbiorów stało się faktem dokonanym.

Na pokrycie wydatków składały się stałe dotacje KURII Arcybiskupiej w Wrocławiu, subwencja Ministerstwa Kultury i Sztuki, pomoc Wrocławskiej Dyrekcji Odbudowy, zapomogi Ministerstwa Oświaty i Zarządu Miasta Wrocławia.

We wrześniu 1947 r. dyrekcję MUZEUM Archidiecezjalnego przejął ks. dr Piotr ŚLEDZIEWSKI, który z prawdziwym poświęceniem przeprowadził remont sal muzealnych, dostosował je do celów wystawowych, uporządkował zbiory, ocenił ich wartość artystyczną, określił czas i miejsce pochodzenia.

Dzięki wytężonej pracy, przy pomocy minimalnego personelu, uroczyste otwarcie MUZEUM dla zwiedzających nastąpiło w dniu 26 VII 1948 r. w związku z Wystawą Ziem Odzyskanych w Wrocławiu.

MUZEUM Archidiecezjalne w Wrocławiu jest muzeum artystycznym. Zabytki jego mają służyć w pierwszym rzędzie nauczaniu zasad artystycznej estetyki i historii sztuki kościelnej tak duszpasterstwu diecezjalnemu, jak i szerokim kołom społeczeństwa polskiego.

MUZEUM spełnia te wytknięte cele w zupełności, zwłaszcza obecnie, dzięki osobistemu zainteresowaniu się i stałej pomocy udzielanej przez Wikariusza Kapitulnego J. E. ks. Kazimierza LAGOSZA. [Wrocław, w maju 1951 r., Zygmunt WRZEŚNIOWSKI Z-ca Dyr. MUZEUM Arch.]

- Polecam!