Старочешские сказки, Алоиз ЙИРАСЕК [ŚLĄSK 1989]

Tytuł: Stare podania czeskie, seria wydawnicza, „Biblioteka Pisarzy Czeskich i Słowackich”.

Autor: Alojzy JIRASEK, tłumaczenie Maria ERHARDTOW, wstęp Witold NAWROCKI.

Wydawca: Wydawnictwo „ŚLĄSK”, Katowice1989, wydanie II. 236 strony, rysunki we wklejkach, oprawa twarda płócienna z obwolutą, format 15x21 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenie obwoluty, okładki oraz środka – poza tym stan OK.

„Stare podania czeskie” - Książka należy do dziedzictwa literackiego dziewiętnastego wieku i wyraża ideały poznawcze oraz edukacyjne właściwe odrodzeńczej fazie rozwoju czeskiego piśmiennictwa.

„Stare podania czeskie”. Alojzy JIRASEK: pisarz historyczny jako nauczyciel i przewodnik po historii narodu - 1. „Stare podania czeskie” są książką, która należy do dziedzictwa literackiego dziewiętnastego wieku i wyraża ideały poznawcze oraz edukacyjne właściwe odrodzeńczej fazie rozwoju czeskiego piśmiennictwa. W swoim czasie odegrała ważną rolę w dziejach ludowego czytelnictwa w Czechach, a dzisiaj jest jedną z ciągle wznawianych i bezustannie potrzebnych książek dla młodzieży. Wybitny prozaik, autor cenionych i popularnych powieści historycznych oraz bardzo wziętych utworów o tematyce współczesnej, napisał ją w 1894 roku i adresował do szerokich rzesz czytelniczych w swojej ojczyźnie, pragnąc im przybliżyć starodawne czeskie dzieje oraz przypomnieć o zapomnianych czasach dawnej świetności.

Najzupełniej świadomie wykorzystywał historię narodową do realizacji zadań edukacyjnych i politycznych. Był jednym z ostatnich wielkich pisarzy czeskich, którzy literaturę traktowali jako sposób uczestniczenia w walce o narodowe odrodzenie Czechów i uformowanie w społeczeństwie świadomości czeskiej odrębności narodowej. Przypomnienie i utrwalenie wiedzy o przeszłości uważał za główny obowiązek literatury i jako autor pojmował ją utylitarnie, kodując w swych tekstach wyraziste i łatwo czytelne przesłanie patriotyczne. Wyrażało się ono przeświadczeniem, iż naród posiadający starodawną i .wielką historię oraz określający swą odrębność poprzez język i umiłowanie wolności ma prawo i powinien istnieć według własnych regulacji swojego losu i swych przeświadczeń o przeszłości.

2. W czasach, kiedy nauczyciel historii w Litomyślu, a potem w Pradze, przystępował do spożytkowania swej bogatej wiedzy historycznej w literackim opracowaniu starych podań czeskich, sytuacjaw Czechach była dla jego narodu wysoce niekorzystna. Wybitny krytyk literacki i artystyczny antagonista JIRASKA, Frantiśek X. ŚAIDA pisał o niej następująco „Był to dziwny czas, ten koniec lat osiemdziesiąty i ten początek lal dziewięćdziesiątych Mroczny, wyschnięty, rozpaczliwy, bliski samobójstwu co do słowa i litery”. W 1866 roku Hubert Gordon SCHAUER, czeski krytyk i estetyk, ogłosił artykuł „Naie cvć otazay”. w którym dał wyraz niewiary w możliwości ruchu narodowo-odrodzeńczego i postawił dwa generalne pytania o sens społecznego celu życia narodu oraz o możliwość znalezienia wystarczających sił, aby wytworzyć przewodnią siłę dla jego egzystencji. SCHAUER — wyrażając sceptycyzm generacji zmęczonej politycznymi walkami oraz zaniepokojonej dualistycznymi rozwiązaniami w obrębie monarchii przynoszącymi korzyści Węgrom, a straty Czechom, zniechęcony do skompromitowanej polityki staroczechów — pisał wprost o swych wątpliwościach, co do szans realizacji programu niepodległościowego. Jego pytanie brzmiało dramatycznie i wyrażało krańcowe zwątpienie; czy nie lepiej byłoby, miast trawić siły na spełnienie dzieła narodowego odrodzenia, wejść w sposób świadomy w większą zbiorowość narodową, jaką stanowili u cesarstwie Niemcy...

Spis treści:

Alojzy Jirasek i jego dzieło.

Z pradawnych baśni:

• O Czechu;
• O Kroku i jego córkach;
• O Bivoju;
• O Libuszy;
• O Przemyśle;
• Proroctwa Libuszy;
• Dziewczyńska wojna;
• O Krzesomyśle i Horymirze;
• Wojna z Lucjanami;
• Durynk i Nekla;

Opowieści z czasów chrześcijańskich:

• O królu Svatopluku;
• O królu Jęczmionku;
• Proporzec świętego Wacława;
• O Bruncviku;
• Skarb Opatovicki;

O starej Pradze:

• Rośnie Praga w potędze i chwale;
• Czarodziej Żito;
• O królu Wacławie IV;
• Staromiejski zegar;
• O Daliborze z Konojadów;
• Z żydowskiego miasta;
• Miejsca żałoby;
• Dom Fausta;

Czasy burz i klęsk:

• O Żiżce;
• Górnicy z Kutnej Hory;
• Biała pani;
• Różana polanka;
• Sąd boży;
• O Janosiku.

- Polecam!