Письма Марысеньке и письма Яну Собескому [Чительник 1966, 1970]

Tytuł: Listy do Marysieńki & Listy do Jana Sobieskiego.

Autor: JAN SOBIESKI & MARIA KAZIMIERA d’ARQUIEN de la GRANGE, opracował Leszek KUKULSKI, przekład listów MARII KAZIMIERY - Jolanta Krystyna SELL i Leszek KUKULSKI, opracowanie graficzne Jerzy JAWOROWSKI.

Wydawca: Spółdzielnia Wydawnicza „CZYTELNIK”, Warszawa 1966 (Listy do MARYSIEŃKI), wydanie II 1970 (Listy do JANA SOBIESKIEGO), wydanie I. 648+284 strony, zdjęcia (16+32) we wklejkach, oprawy twarde - płócienne z obwolutą, format 15x21 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenie i zabrudzenie obwolut, okładek oraz środka (obwoluty, od wewnątrz na składkach podklejone taśmą papierową, prywatne pieczątki własnościowe w „Listach do MARYSIŃSKI”) – poza tym stan OK.

1. „Listy do MARYSIEŃKI”- stanowią pewnego rodzaju dopełnienie „Listów do JANA SOBIESKIEGO” – okres czasu, objęty opublikowaną wówczas korespondencją, rozpoczynała się datą ślubu autora i adresatki, kończył zaś datą wiedeńskiej wyprawy, z tych bowiem lat pochodziły niemal wszystkie zachowane listy króla JANA III SOBIESKIEGO - króla Polski, pogromcy Turków, ale także bywalcy francuskich salonów, w listach miłosnych do swojej żony MARII KAZIMIERY d’ARQUIEN wzoruje się na francuskich romansach pasterskich. Ich wartość jest jednak olbrzymia, gdyż zawierają nie tylko miłosne wyznania, ale również pamiętnikarskie relacje zatroskanego o losy kraju króla z pól bitewnych m.in. pod MĄTWAMI, PODHAJCAMI i WIEDNIEM.

Cały długoletni romans utrwalony jest w tych listach. (...) Od chwili małżeństwa zaczyna się rozkwit SOBIESKIEGO jako pisarza. Przedtem jako czuły CALADON, skazany na monotonne zaklęcia i miłosne peryfrazy, czuł się niby w obcym, przyciasnym stroju? obecnie może pisać otwarcie i szczerze wszystko i o wszystkim; z cudowną prostotę miesza w swoich listach różne tony. Wspominki miodowych miesięcy przeplatają się gonitwę za rokoszanami; wzajemne sceny i wyrzuty kochanków znajdę się w tym samym liście co opis nieszczęsnej klęski pod Mątwami. I znów rozłąka; młoda pani jedzie do Paryża ku rozpaczy męża, który wyładuje swoją furię miłosnę w czynach wojennych, tym razem przeciw prawdziwemu wrogowi. Poprzez te lamenty miłosne słane z obozu do Francji czujemy urastającego bohatera. I nie najmniejszego smaku dodaje tym listom miłosnym to, że przeważnie datowane są z miejsc jakże historycznych: PODHAJCE, KAMIENIEC, LWÓW, CHOCIM... Jest jakiś uroczy kontrast między prostotę 1 zwięzłością, z jaką Sobieski donosi o swoich zwycięstwach, niebezpieczeństwach i trudach, a rozciągłością jego miłosnych roztrząsań i żalów... [T. BOY-ŻELEŃSKI „MARYSIEŃKA SOBIESKA”]

Spis rzeczy:

• Zamiast wstępu;
• Wprowadzenie;
• Listy;
• Indeksy:
• Wykaz godności i urzędów;
• Indeks osób;
• Spis ilustracji (16).

2. „Listy do JANA SOBIESKIEGO” stanowią pewnego rodzaju dopełnienie „Listów do MARYSIEŃKI” – okres czasu, objęty opublikowaną wówczas korespondencją, rozpoczynała się datą ślubu autora i adresatki, kończył zaś datą wiedeńskiej wyprawy, z tych bowiem lat pochodziły niemal wszystkie zachowane listy króla Jana. Tom „Listy do JANA SOBIESKIEGO” obejmuje okres wcześniejszy, poprzedzający datę małżeństwa, ponieważ z tego czasu [lata 1659-1664] pochodzą niemal wszystkie zachowane listy MARII KAZIMIERY. Tom uzupełniają listy do jej pierwszego małżonka – Jana ZAMOYSKIEGO.

Otóż w dzień św. Jana r. 1661 w kościele o.o. karmelitów w Warszawie zjawili się przed ołtarzem mężczyzna w sile wieku, wspaniałej postaci oraz niezwykle piękna młoda kobieta. Zbliżyli się do ołtarza, zaprzysięgli sobie - czy też tylko on zaprzysiągł? - dozgonną wiarę i miłość i na pamiątkę ślubowania zamienili pierścionki. Mężczyzną był SOBIESKI - był to właśnie dzień jego patrona - kobietą wojewodzina Zamoyska. Te „karmelilańskie śluby” to nie plotka; to uroczysty fakt, na który nieraz SOBIESKI powoła się w swoich listach w swoich „konfiturach”.

Bo znów trzeba będzie wrócić do konfitur. Na przekór ślubom pan ZAMOYSKI żył i jeszcze nie tak prędko miał rozstać się z tym światem.

Zatem banalne „Ich troje”? Nic, raczej „ich czworo”. Bo jako czwarta wda się w to - polityka, ucieleśniona w osobie MARII LUDWIKI. Nie wiedząc o tym, w kościele Karmelitów Sobieski zaprzysiągł wierność nie tylko Marysieńce, ale także królowej i jej planom. [T. Boy-Żeleński „MARYSIEŃKA SOBIESKA”]

Spis rzeczy:

Przedmowa;

Wprowadzenie;

Listy Marii Kazimiery do Jana Zamoyskiego:

• Wstęp;
• Listy narzeczeńskie;
• Listy małżeńskie;

Listy Marii Kazimiery do Jana Sobieskiego:

• Wstęp;
• Listy przedkarmelickie;
• Listy pokarmelickie;

Listy Jana Sobieskiego do Marii Kazimiery:

• [Wstęp];
• [Listy];

Dodatek – Poczta wiedeńska:

• [Listy];

Indeksy:

Wykaz listów;

Indeks osób;

Spis ilustracji (32).

- Polecam!