Энциклопедия политической науки (том I. Выпуск 5) [октябрь 1936 г.]

Tytuł: Encyklopedia Nauk Politycznych (Tom I. Zeszyt 5. - Zagadnienia społeczne, polityczne i gospodarcze), seria wydawnicza „Encyklopedia Nauk Politycznych (Tom I. Zeszyt 5.).

Autor: wielu autorów pod redakcją Dr Edmunda Jana REYMANA (Dyrektora Instytutu Społecznego i Szkoły Nauk Politycznych).

Wydawca: Wydawnictwo Instytutu Społecznego i Instytut Wydawniczego „Bibljoteka Polska” w Warszawie, Warszawa (czerwiec 1936). 2+160+2 stron (strony z zakresu 641-800), schematy, tabele w tekście, oprawa miękka, format 18,5x26,5 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenie i zabrudzenia okładki i środka (okładka, od wewnątrz na krawędziach podklejona taśmą papierową i ponownie doklejona do bloku tekstu, nieaktualne stemple własnościowe) – poza tym stan OK.

Encyklopedia Nauk Politycznych jest pierwszym tego rodzaju wydawnictwem polskim i stanie się niewątpliwie niezbędnym informatorem dla wszystkich urzędów i instytucyj państwowych, komunalnych, społecznych i gospodarczych oraz księga podręczną zarówno każdego uczonego, profesora i studjującego nauki i zagadnienia polityczne, prawne, społeczne i gospodarcze, jak polityka i działacza społecznego, dziennikarza i publicysty, przemysłowca i finansisty, wreszcie każdego światłego obywatela, interesującego się naszem życiem politycznym, społecznem i gospodarczem i pragnącego dokładnie orientować się we wszystkich przejawach tego życia.

„Encyklopedia Nauk Politycznych”. Od Redakcji. Zrozumiałą jest rzeczą, że w Polsce Odrodzonej mnożą się najrozmaitsze wydawnictwa o charakterze encyklopedycznym i chcą odpowiedzieć aktualnym potrzebom wielkiego, niepodległego państwa. Przew ażnie mogą się one opierać na doświadczeniach prób dawniejszych, podjętych jeszcze w czasach niewoli, dzięki niespożytym siłom kultury narodowej. Jeśli chodzi o encyklopedje ogólne, wystarczy powołać się na tradycję ORGELBRANDA. Do niemniej świetnej tradycji może nawiązać nasz nowy Słownik Geograficzny, którego pierwszy tom ma się niebawem ukazać. W świeżo wydanej zaś przedmowie do ogłoszonego już pierwszego tomu Polskiego Słownika Biograficznego można było wspomnieć przynajmniej o próbach i pracach przygotowawczych z ubiegłego stulecia, a nawet o pomysłach z czasów dawnej Rzeczypospolitej. Zbytecznem wreszcie byłoby wykazywać, iż pokrewne poniekąd encyklopedje genealogiczne, czyli herbarze, mają u nas tradycje jeszcze dawniejsze i świetniejsze.

Niema ich natomiast wcale pierwsza w Polsce Encyklopedja Nauk Politycznych. Wielkie to oczywiście utrudnienie dla jej redaktorów, zdziwienia jednak wywołać nie może. Wszak przedmiot, któremu ma służyć, jest stosunkowo nowym, a to nietylko u nas. Nawet na Zachodzie, gdzie ze zrozumiałych powodów wydawnictwa tego rodzaju zaczęły się pojawiać już wcześniej, typ ich, oraz — co jest godniejsze uwagi — ich zakres nie zdołały się dotąd ustalić.

Za żadnym więc z istniejących wzorów nie chcieliśmy iść zasadniczo. Nie mogliśmy tego tern bardziej, że encyklopedja nasza jest nietylko polską z języka, ale pragnie być nią także z ducha. Clicc nietylko być samodzielną, ale służyć też przedewszystkiem polskim potrzebom. Stąd wynika naturalnie, że sprawy polskie są w niej najszerzej potraktowane, choć zaniechaliśmy ponętnej na pierwszy rzut oka, a dużo łatwiejszej koncepcji całkowitego ograniczenia się do tych spraw polskich. Ale wynika stąd również pragnienie, aby ta encyklopedja, dla której Polska jest ośrodkiem, lecz świat cały tłem niezbędnem, zaczerpnęła z całego świata możliwie wszechstronnie zebranych doświadczeń.

Rozwiązanie w praktyce nic mogło być inne, jak tylko empiryczne. ENCYKLOPEDJA poszła tu za przykładem Szkoły, z której dwudziestoleciem łączy się, jak to wyjaśniono w przedmowie „Od Wydawnictwa”, cala jej geneza. Pojmuje więc zakres przedstawienia nauk politycznych mniej więcej tak samo, jak Szkoła, której profesorowie dostarczyli jej najliczniejszych współpracowników, pojmowała i pojmuje ich nauczanie. Program ten, najbardziej może zbliżony do szkoły paryskiej o tej samej nazwie, w zastosowaniu do trudnego przedsięwzięcia, do którego przystępujemy, ulegnie może pewnym modyfikacjom, w każdym razie raczej w kierunku rozszerzenia, aniżeli zacieśnienia.

Mimo to zgóry zdajemy sobie sprawę z tego, że ENCYKLOPEDJA, z której wydaniem nie chcieliśmy dłużej zwlekać, będzie zawierała, obok szczegółowych usterek niemożliwych do uniknięcia, i obok nierównomiemości, związanych z każdą pracą zbiorową, także niezaprzeczone luki, zarówno w doborze artykułów, jak i w opracowaniu każdego z nich.

Dotyczy to zwłaszcza pierwszych zeszytów, których krytyka, chociażby najsurowsza, byle tylko rzeczowa, ułatwi ulepszanie każdego z dalszych. Z luk tych niejedną naprawią przewidziane zgóry uzupełnienia. Usunąć natomiast mogą je tylko dalsze wydania, których ukazanie się zależeć będzie od życzliwego przyjęcia i poparcia pierwszego.

O tych perspektywach, napozór dalekich, wspomnieć należało chociażby dlatego, że potrzeba uzupełnień i nowych wydań wyniknie nietylko z winy redaktorów i autorów. Bardziej od jakiejkolwiek innej, ENCYKLOPEDJA poświęcona naukom politycznym zgóry musi się z tem liczyć. Bardziej bowiem od jakiejkolwiek dziedziny życia, polityka w jej najszerszem znaczeniu, a zwłaszcza polityka świata współczesnego, zmienia się z dnia na dzień, z oszałamiającą nieraz szybkością. Stąd ukazująca się obecnie w pierwszem wydaniu Encyklopedja stanie się aż zbyt rychło z Politycznej — Historyczną, a polityką współczesną niebawem będzie to, czego narazie nie mogliśmy uwzględnić z tego prostego powodu, że jest jeszcze nieodgadniętą przyszłością.

W treści zeszytu 5., tomu I. zawarto hasła z zakresu – od „Chałupnictwo” (Erward Arnekker) do „Czekowe prawo” (Prof. Jan NAMITKIEWICZ).

- Polecam!