Обезьяны и мартышки (Атлас), Збигнев ВОЛИНСКИЙ (илл. Януш ТОВПИК) [1990]

Tytuł: Małpy i małpiatki (Atlas).

Autor: Zbigniew WOLIŃSKI, tablice kolorowe wykonał Janusz TOWPIK.

Wydawca: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1990, wydanie I. 19 (wprowadzenie) + 85 (tablice barwne z opisem) + 8 (bibliografia, indeks i spis treści) strony, oprawa twarda płócienna z obwolutą, format 17x24 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenie i zabrudzenia obwoluty, okładki oraz środka (obwoluta, od wewnątrz na składkach podklejona taśmą papierową) – poza tym stan OK.

„Małpy i małpiatki (Atlas)”. Zamiast wstępu - Publikacje Wydawnictw Szkolnych i Pedagogicznych (dawnych Państwowych Zakładów Wydawnictw Szkolnych), w szczególności atlasy poświęcone faunie Polski, zaspokoiły w sposób istotny i chyba bliski ideałowi odczuwane do niedawna zapotrzebowanie na książki i podręczniki na temat zwierząt krajowych. Stanowią one cenną pomoc w nauce zarówno dla młodzieży, jak i pedagogów, a także bogate źródło informacji dla wszystkich innych Czytelników interesujących się zwierzętami żyjącymi w naszym kraju.

W dalszym jednak ciągu niewiele jest na rynku księgarskim w Polsce dostatecznie obszernych i źródłowych, a przy tym dostępnie napisanych i łatwych do korzystania, atlasów, poświęconych faunie egzotycznej. Atlasy tego typu, bądź klucze czy inne zbliżone swym układem i treścią publikacje spełniające ich rolę, są bardzo pospolite na zagranicznych rynkach księgarskich, choć żadna z nich nie stanowi pierwowzoru niniejszego atlasu. Według posiadanego rozeznania jedynym atlasem w języku polskim poświęconym faunie świata, a przy tym zbliżonym profilem i układem, a w szczególności formą rysunkową przedstawienia uwzględnianych w nim zwierząt, do niniejszej publikacji jest książka opracowana przez B. DYAKOWSKIEGO, zresztą na podstawie publikacji niemieckiej, i nosząca tytuł „Atlas państwa zwierzęcego”, której część I. zatytułowana „Zwierzęta ssące”, wyszła z druku w Warszawie w 1905 roku, nakładem znanej wówczas oficyny wydawniczej M. Arcta. Z uwagi na odległą datę ukazania się tego dziełka celowość ponownego opracowania i przedstawienia fauny świata w ujęciu podobnym do wzmiankowanej publikacji B. DYAKOWSKIEGO, to jest jako bogato i w kolorze ilustrowanego atlasu, nie mogła nasuwać wątpliwości.

W ostatnich latach ukazały się wprawdzie w języku polskim, w ograniczonej zresztą liczbie, wydawnictwa przyrodnicze o charakterze encyklopedii bądź słowników, w których jednak z konieczności informacje o wyglądzie czy biologii poszczególnych przedstawicieli fauny światowej są ujęte skrótowo. Ponadto materiał ilustracyjny takich publikacji ograniczony jest często do mniej lub bardziej udanych fotografii względnie schematycznych rysunków. Są one najczęściej tylko czarno-białe, kreskowe, w minimalnym jedynie stopniu dające wyobrażenie o wyglądzie danego zwierzęcia.

Toteż zarówno ja, jak i blisko współpracujący ze mną przez wiele lat w warszawskim zoo Janusz TOWPIK, znakomity polski rysownik-animalista, a jednocześnie znawca egzotycznych i krajowych ssaków, byliśmy bardzo wdzięczni Redakcji Biologii WSiP za przyjęcie naszej propozycji wydania takiego atlasu, poświęconego interesującej nas gromadzie ssaków.

Niniejszy tom pierwszy, z zamierzonej 4-tomowej publikacji zatytułowanej wstępnie „Ssaki świata” okazał się niestety jedynym opracowanym przez pierwotny zespół autorski, a to wskutek przedwczesnej śmierci Janusza TOWPIKA w lutym 1981 r. w czasie zbierania i opracowywania materiału ikonograficznego do następnych tomów.

Oddawany do rąk czytelników atlas jest wynikiem żmudnego gromadzenia danych z literatury naukowej oraz rezultatem poznawania na żywo wyglądu i biologii zwierząt dzikich. Naturalnym miejscem, w którym najłatwiej można przeprowadzić takie obserwacje, zwłaszcza zwierząt egzotycznych, są obecnie ogrody zoologiczne, niekiedy dosłownie jedyna ostoja gatunków ginących. Dlatego też przede wszystkim ogrody zoologiczne, głównie polskie i niektóre zagraniczne, w szczególności NRD i Czechosłowacji, były miejscem, gdzie autorzy czerpali materiał do atlasu. Eksponowane w nich małpy i małpia tki stanowiły modele do rysunków prezentowanych w atlasie gatunków. Ponadto wykorzystano także wszelkie informacje oraz ikonografię zawartą w dostępnych publikacjach, zwłaszcza w przypadku gatunków bardzo rzadkich, w Europie tylko wyjątkowo lub w ogóle nie eksponowanych w ogrodach zoologicznych.

Atlas przeznaczony jest dla szerokiego kręgu czytelników, zapewne jednak może on znaleźć zastosowanie w codziennej pracy ogrodów zoologicznych i instytucji pokrewnych. Stad w opisach poszczególnych gatunków uwzględniono niekiedy kosztem informacji bardziej teoretycznych, wiadomości bardziej praktyczne, szczególnie przydatne dla pracowników tych placówek, zwłaszcza dla osób zatrudnionych przy codziennej hodowli zwierząt i obsłudze zwiedzających w ogrodach zoologicznych.

Gdyby ten dodatkowy cel wydania atlasu poświęconego egzotycznym małpom i małpiatkom został osiągnięty, byłoby to dużą satysfakcją dla jego autorów. Przy opracowywaniu tej publikacji zostały bowiem zaciągnięte przez nich znaczne długi wdzięczności w licznych ogrodach zoologicznych zarówno w Polsce, jak i poza jej granicami. [Zbigniew WOLIŃSKI]

Spis treści:

Zamiast wstępu;

Wspomnienie o Januszu Towpiku;

• Co warto wiedzieć, korzystając z atlasu;
• Charakterystyka ogólna gromady ssaków;
• Zarys systematyki gromady ssaków;
• Charakterystyka ogólna rzędu naczelnych;
• Zarys systematyki rzędu naczelnych;
• Opisy gatunków i tablice;
• Ważniejsze piśmiennictwo uzupełniające;
• Indeks polskich nazw gatunkowych;
• Indeks łacińskich nazw gatunkowych;
• Indeks angielskich nazw gatunkowych;
• Indeks francuskich nazw gatunkowych;
• Indeks niemieckich nazw gatunkowych;
• Indeks rosyjskich nazw gatunkowych.

- Polecam!