В защиту выхода к морю Тадеуш ЯСУДОВИЧ 1989 г.

Tytuł: W obronie dostępu do morza (na tle sporu polsko-niemieckiego o prawnomiędzynarodowy status wód Zatoki POMORSKIEJ).

Autor: Tadeusz JASUDOWICZ.

Wydawca: Wydawnictwo Polskie KPN (wydawnictwo II obiegu), Warszawa 1989. 116 stron, mapki, fotokopie dokumentów we wklejkach, oprawa miękka, format 14,5x20,5 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenia i zabrudzenia okładki i środka (niewielki ślad po zamoczeniu wodą w dolnej części okładki – środek czysty) – poza tym stan OK.

„W obronie dostępu do morza (na tle sporu polsko-niemieckiego o prawnomiędzynarodowy status wód Zatoki POMORSKIEJ)”. Konflikt morski Polska-NRD w Zatoce POMORSKIEJ. Podstawowe fakty i ich konsekwencje). Ogólna charakterystyka Zatoki Pomorskiej. - Zatoka POMORSKA jest szeroko rozwartym zagłębieniem linii brzegowej Morza Bałtyckiego w jego południowo-zachodniej części u wybrzeży Polski i NRD - Cieśninami Dziwna, Świna i Piana łączy się ona z Zalewem Szczecińskim, będąc od niego jakby odgrodzona dwiema dużymi wyspami Wolin i Uznam, z których pierwsza naloży w całości do Polski, druga zaś - w części wschodniej do Polski, a w części zachodniej do NRD.

Do charakterystycznych cech hydro graficznych zatoki należy zaliczyć jej stosunkową płytkość w powiązaniu z intensywnymi procesami zamulania i zapiaszczania, a więc z tendencją do po stępującego spłycania. Znaczna część przybrzeżnych wód zatoki - zwłaszcza na północ i północny wschód od Świnoujścia - mając głębokość około 4 metrów lub niewiele większą, nie nadaje się dla potrzeb normalnej nowoczesnej morskiej żeglugi handlowej, a nawet wyklucza racjonalność jakiejkolwiek myśli o zbudowaniu na tych kierunkach sztucznie urządzonych torów żeglugowych. Myśl bowiem taka - w jej realizacji - przekraczałaby możliwości finansowe i inwestycyjne Polski, byłaby sprzeczna ze zdrową kalkulacją ekonomiczną, tym bardziej, że w kierunku na północny wschód od Świnoujścia prowadzi naturalny tor żeglugowy, rozpoznany dość dokładnie już od XVIII wieku, uzdatniony dla potrzeb współczesnej żeglugi znacznym wysiłkiem finansowym i inwestycyjnym PRL w latach 1967-1969…

„W obronie dostępu do morza (na tle sporu polsko-niemieckiego o prawnomiędzynarodowy status wód Zatoki POMORSKIEJ)”. Jednostronna decyzja - Konflikt wystąpił z całą siłą w drugiej połowie lat osiemdziesiątych i spowodował, że naprzeciw siebie stanęły dwa państwa obozu socjalistycznego, które poróżniły kwestie natury prawnej, prestiżowej, a także gospodarczej. Rozpoczęła go jednostronna decyzja rządu NRD z 20 grudnia 1984 r., rozszerzająca od 1 stycznia 1985 r. szerokość wschodnioniemieckiego morza terytorialnego do 12 mil morskich (dalej: Mm). W efekcie przedmiotem władania Berlina Wschodniego stały się elementy infrastruktury (tory podejściowe i kotwicowiska) Zespołu Portów Szczecin–Świnoujście (dalej: ZPS-Ś), niezbędne dla sprawnego działania tych portów. Strona polska nie zaakceptowała samodzielnych działań zachodniego sąsiada, co stworzyło w Zatoce Pomorskiej akwen sporny, arenę niezwykłych, jak na stosunki między państwami oficjalnie braterskimi, a zarazem pełnych dramaturgii wydarzeń z lat 1985–1989.

Znaczenie konfliktu było niebagatelne dla stosunków bilateralnych, jak również wewnętrznej sytuacji w Polsce; pozwala on także dostrzec przemiany wewnętrzne bloku wschodniego u schyłku lat osiemdziesiątych XX w., osłabienie poczucia wspólnoty przy zarysowującym się upadku prestiżu ZSRS. Był to niemal pierwszy publiczny zatarg o terytorium między dwoma państwami socjalistycznymi. Miał więc wymiar polityczny i ideologiczny, a zarazem zadawał kłam tezie o bezkonfliktowym charakterze stosunków między państwami bloku sowieckiego. Ponadto konflikt sprowokowany działaniami NRD godził w żywotne interesy Polski, grożąc poważnymi konsekwencjami dla gospodarki morskiej ZPS-Ś i sporej części zakładów tej branży w całym kraju. Biorąc pod uwagę znaczenie portów Pomorza Zachodniego i ich udział w handlu zagranicznym drogą morską, trzeba zauważyć, że zaakceptowanie przez polskie władze decyzji kierownictwa NRD mogło pogorszyć i tak skomplikowane w osiemdziesiątych latach położenie gospodarki PRL.

Spis treści – patrz foto.

- Polecam!