DAL Władimir Iwanowicz - Słownik wyjaśniający żywy

Tytuł: Słownik wyjaśniający żywy wielki język rosyjski [„Tołkowyj słowar´ żywogo wielikorusskogo jazyka” w 4 tomach Владимир Иванович Даль].

Autor: Władimir Iwanowicz Dal (Владимир Иванович Даль).

Wydawca: Russkij Jazyk, Moskwa 1978 (reprint oparty na wydaniu II, poprawionym i znacznie powiększonym z rękopisu autora. wyd. pod red. [i ze wstępem] prof. I. A. Baudouin de Courtenay, Petersburg; Moskwa: MO Wolf, 1880-1882. (Tom 1.: A–Z. – (1880) LXXXVII+ 700 stron; Tom 2.: I–O. (1881) 780 s.; Tom 3.: P. (1882) 556 s.; Tom 4.: R – Izhitsa. – (1882) 684 s.)] (razem LXXXVIII+700+780+556+684 = 2808 stron), format 15x21 cm, oprawy twarde, płócienne.

Stan dobry – ogólne podniszczenie i zabrudzenia okładek oraz środka – poza tym stan OK.

„Słownik wyjaśniający żywy wielki język rosyjski” Władimira Iwanowicza Dala - jest jednym z najważniejszych słowników języka rosyjskiego.

Wraz ze słownictwem języka literackiego pierwszej połowy XIX wieku (język Puszkina i Gogola) słownik zawiera słowa regionalne, a także terminologię różnych zawodów i rzemiosł. „Słownik” zawiera około dwustu tysięcy (200000) słów i trzydzieści tysięcy (30000) powiedzeń, przysłów i zagadek, które służą wyjaśnieniu znaczenia słów.

Jak dotąd, jest to jedyny słownik obejmujący nie tylko literacki rosyjski język, ale także różne jego dialekty. To nie tylko leksykon, ale także podręcznik etnograficzny. To rodzaj encyklopedii życia Rosjanina pierwszej połowy XIX wieku, bezcenny dowód jego duchowej i materialnej kultury.

„Słownik” wprowadził dziesiątki nowych słów i wyrażeń. 80 z 200000 słów to „osobiste (wymyślone?)” wyrazy Autora.

W „Słowniku” można przeczytać interpretacje dawno zapomnianych słów oraz poznać niezwykłe znaczenia słów już znanych.

Według akademika V.V. Vinogradova, „Słownik jest skarbnicą trafnych słów ludowych. Będzie towarzyszem nie tylko pisarza, filologa, ale także każdej wykształconej osoby zainteresowanej językiem rosyjskim”.

„Słownik” ukazał się wpółcześnie w latach 1955, 1956, 1978-1980, 1981-1982, 1989-1991, 2000. Są to przedruki drugiego wydania z lat 1880-1882 r. Wydania z lat 1978-1980 (wydanie 7.) oraz 1981-1982 (wydanie 8.) to powtórzenia wydania z 1955 roku. Rozmiar reprintu jest mniejszy niż oryginał: 15,5x21 cm i jest przedrukiem wydania drugiego z lat 1880-1882.

Władimir Iwanowicz Dal - słynny leksykograf. Urodzony 10 listopada 1801 r. w obwodzie jekaterynosławskim, w obwodzie ługańskim (stąd pseudonim Dahl: „Kozacki Ługańsk”). Ojciec był Duńczykiem, wielostronnie wykształconym, językoznawcą (znał nawet język hebrajski), teologiem i lekarzem; matka - Niemka, córka Freitaga, który przetłumaczył na rosyjski „Gesnera” i „Iflanda”. Ojciec Dahla przyjął obywatelstwo rosyjskie i był gorącym patriotą rosyjskim. Po ukończeniu kursu w korpusie marynarki Dal przez kilka lat służył w marynarce wojennej, ale nie mogąc znieść morza, przeszedł na emeryturę i wstąpił na Uniwersytet w Dorpacie, który ukończył wydział medyczny. Jego życie w zawodzie lekarza wojskowego, związało go z mieszkańcami różnych regionów Rosji, a materiały do ​​przyszłego „Słownika wyjaśniającego”, który zaczął zbierać bardzo wcześnie. Walczył (po stronie Rosji) w Powstaniu Listopadowym 1831 roku. Pod koniec wojny Dal został stażystą w szpitalu wojskowym w Petersburgu i zaprzyjaźnił się z Puszkinem, Żukowskim, Kryłowem, Gogolem, Jazykowem i księciem Odojewskim.

Jego słownik, pomnik wielkiej osobistej energii, pracowitości i wytrwałości, jest cenny jedynie jako bogaty zbiór surowców leksykalnych i etnograficznych (różne objaśnienia obrzędów, wierzeń, obiektów kulturowych itp.), który nie zawsze jest wiarygodny. Charakterystyczne są słowa samego Dahla: „Zawsze kłóciłem się z gramatyką, nie potrafiąc jej zastosować do naszego języka i wyobcowując ją nie tyle z rozsądku, ile z jakiegoś mrocznego uczucia, żeby się nie myliło”. Niemniej jednak „Słownik” Dahla jest wciąż jedynym i cennym przewodnikiem dla każdego uczącego się języka rosyjskiego. Dahl był także jednym z pierwszych, który studiował rosyjską dialektologię i był doskonałym praktycznym koneserem rosyjskich dialektów, potrafił określić miejsce zamieszkania mówiącego za pomocą dwóch lub trzech wypowiadanych słów, ale nigdy nie mógł wykorzystać tej wiedzy i podać naukowy opis znajomych mu cech dialektycznych. Jako prozaik Dahl jest teraz prawie całkowicie zapomniany, choć w swoim czasie był wysoko ceniony przez takich koneserów jak Bieliński i Turgieniew. W wielu jego powieściach i opowiadaniach brakuje prawdziwej kreatywności artystycznej, głębokiego uczucia i szerokiego spojrzenia na ludzi i życie. Dahl nie poszedł dalej niż codzienne zdjęcia, anegdoty łapane w locie, opowiadane osobliwym językiem, mądrze, żwawo, z pewnym humorem, czasem popadając w maniery i żarty, Dal nie szedł, a jego główna zasługa w tej dziedzinie tkwi w szerokim wykorzystaniu materiału etnograficznego. Niektóre eseje Dahla do dziś nie straciły na wartości etnograficznej. [S. Bulicza].

Tekst w języku rosyjskim.