О Гражданской войне, Юлий ЦЕЗАРЬ [Читатель 1951]

Tytuł: O wojnie domowej.

Autor: Juliusz CEZAR, przełożył z języka łacińskiego, opatrzył przedmową i przypisami Jan PARANDOWSKI.

Wydawca: Wydawnictwo „CZYTELNIK”, Warszawa 1951, wydanie I. 144 strony, zdjęcia, schematy, plany, mapki we wklejkach, oprawa miękka, format 15x21 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenie i zabrudzenia okładki oraz środka (ślad po zamoczeniu wodą w okolicy grzbietu okładki – środek czysty, okładka, od wewnątrz na krawędziach wzmocniona taśmą papierową i ponownie doklejona do bloku) – poza tym stan OK.

(...)„Pamiętniki o wojnie domowej” zaczął pisać CEZAR po bitwie pod TAPSUS, w r. 46 — może sprawy państwowe, a może dopiero śmierć przerwała mu pracę. Podzielono ją na trzy księgi wbrew zwyczajowi autora „De bello Galileo”, który w jednej księdze zamykał dzieje jednego roku. W kilku miejscach tekst jest zepsuty, gdzie indziej urywa się nagłą luką, są miejsca jakby nie opracowane, pozostawione w szkicu. Lecz znów te same zalety, jakie z „Wojny galickiej” uczyniły rzecz tak wyborną, błyszczą i tutaj. Istnieje pewna różnica w nastroju: ton tych pamiętników jest bardziej osobisty, czasem odezwie się zniecierpliwienie, gniew, szyderstwo; nic dziwnego, skoro mówi się tu o wojnie domowej, o rywalach i wrogach osobistych.

CYCERON tak ocenił prozę CEZARA: „Naga, prosta i pełna wdzięku, bez wszelkich ozdób krasomówczych, jakby się pozbyła ubrania. CEZAR chciał dać innym materiał do napisania historii, ale chyba głupiec o to się pokusi, by jego styl ufryzować; ludzi rozumnych raczej odstraszy od pisania, ponieważ w historii nie ma większej zalety nad prostotę i zwięzłość”. Znalazło się jednak paru śmiałków, którzy uzupełniali CEZARA. „Pamiętniki o wojnie domowej” mają ciąg dalszy w trzech dziełach bezimiennych: „Bellum Alexandrinum”, „Bellum Africanum” i „Bellum Hispaniense”. CEZAR nie miał z tym nic wspólnego, pojawiły się zapewne po jego śmierci. Pierwsze: „O wojnie aleksandryjskiej”, nawiązujące do ostatnich zdań „De bello civili”, napisane z pewnym polotem, zdradza pióro HIRTIUSA i być może od niego pochodzi; „Africanum” pisał jakiś oficer, nieobcy kulturze literackiej, ale niezbyt obrotny w stylu; wojnę hiszpańską opracował ktoś z jeszcze niższym stopniem pisarskim. W tych wszystkich pismach znać wielkie uwielbienie dla CEZARA: autorzy, którzy służyli pod jego sztandarami, z trudem hamują entuzjazm dla swojego wodza. Słyszy się tu głos samego wojska, ogromnej rzeszy weteranów CEZARA, którzy jeszcze w starości, kołysząc wnuki na kolanach, nieśli w te pączkujące pokolenia legendę jego sławy.

„Pamiętniki o wojnie domowej” relacjonują wydarzenia z lat 49 i 48 p.n.e., kiedy to ich autor, Gajusz Juliusz CEZAR, po przekroczeniu RUBIKONU, gdy „kości zostały rzucone”, rozpoczął walkę z senatem i POMPEJUSZEM. CEZAR - dalekowzroczny polityk, świetny dowódca i strateg, bezpośredni uczestnik walk - pozwala nam śledzić wydarzenia wojny, która przyniosła kres ustrojowi republikańskiemu w Rzymie. Mistrzowska zwięzłość, trafne słowo, pozorna prostota, łącząca się z rygoryzmem formy, tworzą niezwykły dramatyzm każdego niemal zdania narracji. Te wartości oryginału znakomicie oddaje klasyczny już przekład Jana PARANDOWSKIEGO.

Spis rzeczy – patrz foto.

- Polecam!