Вкус пепла (О наследии тоталитаризма в Восточной Европе)

Tytuł: Smak popiołów (O dziedzictwie totalitaryzmu w Europie Wschodniej).

Autor: Marci SHORE, z angielskiego przełożył Marcin SZUSTER.

Wydawca: Wydawnictwo Świat Książki Weltbild Polska Sp. z o.o., Warszawa 2012. 336 stron, oprawa twarda tekturowa, format 14x22 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenie i zabrudzenia okładki oraz środka – poza tym stan OK.

„Smak popiołów (O dziedzictwie totalitaryzmu w Europie Wschodniej)” to subiektywna, liryczna opowieść o upadku komunizmu w Europie Wschodniej.

Książka jest elektem siedemnastu lat badań naukowych.

Opierając się na źródłach historycznych i prywatnych rozmowach, podróżując między Warszawą, Pragą, Bratysławą, Moskwą i Bukaresztem a Nowym Jorkiem i Jerozolimą, autorka gromadzi tropy które, stopniowo tworzą złożony i niejednoznaczny obraz. Pokazuje, że aby zrozumieć wpływ komunizmu na teraźniejszość, trzeba się cofnąć do roku 1968, do czasów stalinowskich, do Holokaustu i do drugiej wojny światowej.

Merci SHORE - profesor historii no Yale University.

W 2004 r. rękopis książki „Kawior i popiół” został wyróżniony Fraenkel Prize, nagrodą przyznawaną autorom wybitnych prac z dziedziny historii współczesnej. W 2009 r. SHORE została laureatką nagrody historycznej „POLITYKI”, była też nominowana do Nagrody Historycznej Im. Kazimierza MOCZARSKIEGO.

„Smak popiołów (O dziedzictwie totalitaryzmu w Europie Wschodniej)”. Podziękowania (zamiast wstępu) - Pewnego kwietniowego ranka zobaczyłam nagłówek: Abbie HOFFMAN popełnił samobójstwo. HOFFMAN walczył o prawa obywatelskie i przeciwko wojnie w Wietnamie. Rozrzucał banknoty dolarowe z dachu giełdy nowojorskiej, urządził też seans okultystyczny pod PENTAGONEM, żeby wprawić jego złe duchy w stan lewitacji. Kiedy w 1968 roku w następstwie antywojennych protestów podczas konwencji demokratów w Chicago HOFFMAN wraz z sześcioma przyjaciółmi został oskarżony o podżeganie do zamieszek, zjawił się w sali rozpraw w sędziowskiej todze. Jego adwokat powołał na świadka Allena GINSBERGA, który w ramach zeznań odczytał swoje wiersze. Sędzia nie był życzliwy - zarówno na pozwanych, jak na ich adwokatów nałożył ponad dwieście kar za obrazę sądu. „You are a shande far di goyim” (Okrywasz się hańbą w obecności gojów), powiedział Abbie HOFFMAN do sędziego. Po dwudziestu latach, mieszkając w rozpadającym się kurniku na prowincji w Pensylwanii i zarabiając symbolicznego dolara rocznie w lokalnej grupie obrońców środowiska, człowiek, który twierdził, że właściwą reakcją na niesprawiedliwość społeczną jest moralne oburzenie, w końcu się poddał.

W czerwcu tego samego roku, mając siedemnaście lat, wybrałam się na uroczystość poświęconą Abbiemu HOFFMANOWI w Washington Crossing Park, nieopodal dawnej kontrkulturowej enklawy New Hope w stanie Pensylwania, teraz stopniowo zasiedlanej przez statecznych mieszczan. Zarząd parku nie okazał się zbyt gościnny; zarządzająca uznała, że uroczystości honorują niewłaściwą osobę. Nie speszyło to organizujących obchody obrońców środowiska. Kiedy zagrozili procesem o pogwałcenie pierwsze) poprawki, gwarantującej wolność słowa, zarząd parku ustąpił. Organizatorzy umieścili w programie niektóre ulubione powiedzenia Abbiego HOFFMANA: „Konstytucja nie rozpoczyna się od słów «My, Filadelfijska Spółka Energetyczna»”, „Jeśli demokracja ma przetrwać, naród musi postawić na swoim”. Podczas pikniku GINSBERG czytał swoje wiersze, Richie HAVENS grał na gitarze, a Bobby SEALE z CZARNYCH PANTER sprzedawał swoją książkę kucharską „Griluj z Bobbym”. Żeby zebrać pieniądze na kaucję, tłumaczył.

Żałobnicy mieli na sobie farbowane koszulki i czerwono-biało-niebieskie znaczki z napisem „ABBIE żyje!”. Potem zapach paczuli zmieszał się ze smrodem spalin: do parku wtargnęli weterani wojny wietnamskiej na ryczących motocyklach HARLEY DAVIDSON, wrzeszcząc: „Różowa komunistyczna ciota!” i „Nienawidzimy ABBIEGO! Abbie to komuch!”.

Weterani na motocyklach przyjechali w ostatniej chwili: właśnie kończyła się zimna wojna. W Związku Radzieckim do władzy doszedł Michaił GORBACZOW. W Polsce opozycja antykomunistyczna usiadła z władzą przy okrągłym stole i planowała wybory. W listopadzie tegoż roku runął mur berliński. Tydzień później w Czechosłowacji rozpoczęła się aksamitna rewolucja. W następnym miesiącu podczas wiecu poparda dla komunistycznych dyktatorów Nicolae i Eleny CEAUSESCU w Bukareszcie owacje nagle przerodziły się w buczenie. W pierwszy dzień Bożego Narodzenia małżeństwo CEAUSESCU zostało rozstrzelane przez pluton egzekucyjny. Cztery dni później, 29 grudnia 1989 roku, dysydent, dramaturg Vaclav HAVEL, został wybrany na prezydenta Czechosłowacji.

Komunizm, tak jak go rozumieli Amerykanie, skończył się...

Spis treści – patrz foto.

- Polecam!