Ян III СОБЕССКИЙ, Збигнев ВОЙЦИК [Королевский замок

Tytuł: Jan III Sobieski, seria wydawnicza – „Zamek Królewski w Warszawie”.

Autor: Zbigniew Wójcik.

Wydawca: Wydawnictwo Zamku Królewskiego w Warszawie, Warszawa 1991, wydanie I. 96 stron, zdjęcia (22) we wklejkach, oprawa miękka, format 14,5x20,5 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenie i zabrudzenia okładki oraz środka – poza tym stan OK.

Jan Sobieski zasługuje bez wątpienia na miano wielkości tragicznej. Był wielkim wodzem, który swoimi wspaniałymi zwycięstwami rozsławił nie tylko oręż polski, lecz także imię Polski po całym niemal świecie, był - w moim głębokim przekonaniu - również mężem stanu, którego wzrok w wielu sprawach sięgał znacznie dalej niż współczesnych mu Polaków. Jego liczne plany i zamierzenia, zarówno w kraju, jak i na arenie międzynarodowej świadczą, że był, bez wątpienia, wizjonerem politycznym. A jednak bilans jego panowania jest niekorzystny. Proces upadku znaczenia Rzeczypospolitej w Europie i jej rozkładu wewnętrznego, zarysowujący się wyraźnie od połowy XVII wieku, nie tylko nie został powstrzymany, lecz wręcz przeciwnie — uległ przyśpieszeniu. Państwo polsko-litewskie znalazło się na równi pochyłej. W niniejszym szkicu będziemy starali się wyjaśnić jak do tego doszło i dlaczego Sobieski nie zdołał odwrócić tragicznego biegu wydarzeń.

Był drugim po Michale Korybucie Wiśniowieckim, królem-rodakiem, nie pochodzącym z rodu królewskiego czy książęcego, nie mającym praw dynastycznych. Gdyby w wieku XVII używano w stosunku do władców o wiele późniejszej formuły: „z Bożej łaski i z woli ludu”, na pewno musiałby uznać, że owa „wola ludu”, to znaczy szlachty, która go wybrała, bardzo zaciąży na nim i na całym jego panowaniu. Ba, nawet jego rodowód magnacki był dość świeżej daty, a potęga rodu niezbyt wielka. Sobiescy nie mogli w żadnym przypadku równać się z Zamoyskimi, Potockimi i Lubomirskimi w Koronie, a tym bardziej z Radziwiłłami, Sapiehami czy Pacami na Litwie. Wiele lat później jego lekarz nadworny, a zarazem wszechstronnie wykształcony humanista — Bernard O’Connor, napisze w swoim dwutomowym dziele The History of Poland, opublikowanym w Londynie w roku 1698, następujące słowa: „Król ten [Sobieski] pochodził ze znakomitego i starożytnego rodu, bynajmniej jednak nie z najbardziej znaczącego ani z najbogatszego w Królestwie”...

- Polecam!