Фортификация вчера и сегодня, Рогальский и Заборовский

Tytuł: Fortyfikacja wczoraj i dziś, seria wydawnicza – „Biblioteka Wiedzy Wojskowej”.

Autor: Marian Rogalski i Maciej Zaborowski.

Wydawca: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1978, wydanie I. 512 stron, rysunki, zdjęcia, schematy, tabele w tekście oraz we wklejkach, oprawa miękka (brak obwoluty), format 15x21 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenie i zabrudzenia obwoluty, okładki oraz środka (obwoluta, od środka na składkach podklejona taśmą papierową) – poza tym stan OK.

„Fortyfikacja wczoraj i dziś” - W książce omówiono zarys historii fortyfikacji na tle rozwoju środków rażenia, fortyfikacje okresu II wojny światowej w poszczególnych państwach, rozwój fortyfikacji zabezpieczającej przed skutkami napadu powietrznego oraz przykłady fortyfikacji współczesnej. Książka informuje o obecnym stanie techniki i tendencjach rozwojowych fortyfikacji.

„Fortyfikacja wczoraj i dziś”. Wstęp - Doświadczenia wojen XX wieku, a szczególnie rewolucja w sztuce wojennej po roku 1945, spowodowały rewizję dotychczasowych poglądów na fortyfikację. Pojawiły się nawet głosy skrajne, negujące sens stosowania umocnień w warunkach współczesnej wojny. Skąpość publikacji na ten temat lub występująca czasem ich jednostronność nie ułatwiają wyrobienia sobie możliwie obiektywnego poglądu na rzeczywistą rolę i sens fortyfikacji, sprzyjają natomiast kształtowaniu się fałszywych poglądów. Biorąc pod uwagę tę sytuację, za Cel pracy postawiliśmy sobie:

— przedstawienie genezy współczesnej fortyfikacji, pokazując jej ewolucję na przestrzeni wieków, szczególnie w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat;

— ukazanie jej obecnej roli i problemów.

Z konieczności ograniczono się do pewnego zarysu zagadnień, a geograficznie — w zasadzie tylko do Europy Środkowej, w wyjątkowych jedynie przypadkach sięgając do innych regionów świata. Wynikało to nie ze swoistego egocentryzmu europejskiego lub niedostrzegania wielowiekowych tradycji fortyfikacyjnych innych narodów, lecz z konieczności zmieszczenia się w ograniczonej objętości książki. Pominięto również zagadnienia fortyfikacji polowej.

Pomimo tych braków, jak i z pewnością wielu innych mankamentów, mamy nadzieję, że książka może pomóc w lepszym zrozumieniu przemian i istoty współczesnej fortyfikacji.

Spis treści:

Wstęp;

Wykaz skrótów;

1. Zarys historii fortyfikacji na tle rozwoju środków rażenia:

• 1.1. Fortyfikacja okresu broni białej i miotającej (1.1.1. Warownie prymitywne i grody; 1.1.2. Warownie murowane; 1.1.3. Funkcje warowni; 1.1.4. Walki a fortyfikacje epoki broni białej i miotanej);
• 1.2. Fortyfikacje epoki broni palnej gładkolufowej (1.2.1. Początki broni palnej; 1.2.2. Fortyfikacja bastejowa 1.2.3. Fortyfikacja bastionowa 1.2.4. Walka o fortyfikacje epoki broni palnej gładkolufowej);
• 1.3. Fortyfikacja na przełomie XIX i XX wieku (1.3.1. Rozwój uzbrojenia w XIX w.; 1.3.2. Przemiany w fortyfikacji; 1.3.3. Fort i jego elementy; 1.3.4. Elementy twierdzy; 1.3.5. Fortyfikacyjne przygotowanie państw do wojny z początkiem);
• 1.4. Fortyfikacja w czasie pierwszej wojny światowej (1.4.1. Rola twierdz w czasie pierwszej wojny światowej; 1.4.2. Ewolucja w metodach i środkach prowadzenia działań i jej wpływ na fortyfikacje; 1.4.3. Wnioski dotyczące roli fortyfikacji);

2. Fortyfikacje okresu drugiej wojny światowej:

• 2.1. Przyczyny budowy linii fortyfikacji stałych w okresie międzywojennym;
• 2.2. Linia Maginota i inne fortyfikacje francuskie (2.2.1. Geneza i idea budowy Linii Maginota; 2.2.2. Przebieg i struktura Linii Maginota oraz innych umocnień wzdłuż granicy wschodniej; 2.2.3. Organizacja budowy Linii Maginota; 2.2.4. Obiekty fortyfikacyjne umocnień francuskich; 2.2.5. Przebieg walk);
• 2.3. Fortyfikacje czechosłowackie (2.3.1. Geneza i idea budowy fortyfikacji czechosłowackich; 2.3.2. Przebieg fortyfikacji w terenie; 2.2.3. Realizacja budowy fortyfikacji; 2.2.4. Rodzaje obiektów fortyfikacyjnych; 2.3.5. Los czechosłowackich umocnień);
• 2.4. Fortyfikacje w Polsce (2.4.1. Geneza polskich fortyfikacji; 2.4.2. Organizacja władz fortyfikacyjnych; 2.4.3. Opis polskich fortyfikacji stałych; 2.4.4. Rodzaje obiektów stosowanych w polskich fortyfikacjach; 2.4.5. Rola fortyfikacji polskich we wrześniu 1939 r.);
• 2.5. Fortyfikacje belgijskie (2.5.1. Geneza i idea budowy fortyfikacji; 2.5.2. Przebieg fortyfikacji belgijskich w terenie; 2.5.3. Organizacja budowy fortyfikacji belgijskich;  2.5.4. Rodzaje obiektów fortyfikacyjnych; 2.5.6. Przebieg walk o fortyfikacje belgijskie; 2.5.6. Ocena fortyfikacji belgijskich);
• 2.6. Fortyfikacje holenderskie (2.6.1. Geneza i przebieg umocnień; 2.6.2. Rodzaje obiektów; 2.6.3. Rola fortyfikacji holenderskich w wojnie);
• 2.7. Fortyfikacje jugosłowiańskie (2.7.1. Geneza i idea fortyfikacji; 2.7.2. Przebieg fortyfikacji w terenie; 2.7.3. Realizacja robót; 2.7.4. Rodzaje obiektów fortyfikacyjnych; 2.7.5. Rola fortyfikacji jugosłowiańskich);
• 2.8. Fortyfikacje greckie (2.8.1. Geneza i idea fortyfikacji greckich; 2.8.2. Przebieg umocnień w terenie; 2.8.3. Rodzaje obiektów fortyfikacyjnych; 2.8.4. Rola fortyfikacji greckich);
• 2.9. Fortyfikacje ZSRR (2.9.1. Idea budowy umocnień granicznych i jej realizacja; 2.9.2. Obiekty; 2.9.3. Rola radzieckich fortyfikacji granicznych);
• 2.10. Linia Mannerheima (2.10.1. Geneza i idea budowy; 2.10.2. Przebieg i struktura Linii Mannerheima; 2.10.3. Realizacja budowy fortyfikacji; 2.10.4. Rodzaje obiektów fortyfikacyjnych; 2.10.5. Przebieg walk o Linię Mannerheima i II rubież obrony Finów);
• 2.11. Fortyfikacje niemieckie. Linia Zygfryda (2.11.1. Ograniczenia traktatowe; 2.11.2. Niemieckie fortyfikacje na wschodzie; 2.11.3. Niemieckie fortyfikacje na zachodzie kraju; 2.11.4. Rodzaje schronów; 2.11.5. Kierownicze organy fortyfikacyjne; 2.11.6. Pokonanie niemieckich fortyfikacji na wschodzie; 2.11.7. Rola niemieckich fortyfikacji na zachodzie; 2.11.8. Umocnienia niemieckie we Włoszech i inne fortyfikacje;  2.11.9. Wnioski dotyczące roli niemieckich fortyfikacji walki);
• 2.12. Wał Atlantycki (2.12.1. Geneza i idea Wału Atlantyckiego; 2.12.2. Struktura umocnień; 2.12.3. Obiekty; 2.12.4. Rola i efektywność);
• 2.13. Fortyfikacje Szwajcarii;
• 2.14. Wnioski z doświadczeń drugiej wojny fortyfikacji światowej dotyczące fortyfikacji;

3. Rozwój fortyfikacji zabezpieczającej przed skutkami napadu powietrznego:

• 3.1. Zarys rozwoju bombardowań lotniczych (3.1.1. Okres pierwszej wojny światowej; 3.1.2. Lata międzywojenne; 3.1.3. Okres drugiej wojny światowej);
• 3.2. Fortyfikacyjne zabezpieczenie stanowisk dowodzenia i władz;
• 3.3. Schrony dla ludności;
• 3.4. Schrony dla przemysłu i składów (3.4.1. Geneza przedsięwzięć zabezpieczających zakłady przemysłowe przed atakiem z powietrza; 3.4.2. Schrony zakładów lotniczych; 3.4.3. Podziemne zakłady broni rakietowej; 3.4.4. Schrony zakładów paliw płynnych; 3.4.5. Elektrownie w schronach i wyrobiskach podziemnych; 3.4.6. Schrony ośrodków badań atomowych; 3.4.7. Schrony zakładów produkcji uzbrojenia; 3.4.8. Zakres budownictwa schronowego dla przemysłu w Niemczech w latach drugiej wojny światowej; 3.4.9. Schrony i ukrycia rezerw i zapasów );
• 3.5. Schrony w bazach morskich;
• 3.6. Schrony w bazach lotniczych;
• 3.7. Schrony dla przedmiotów kultury i cennego mienia;
• 3.8. Uwagi ogólne;

4. Fortyfikacja współczesna:

• 4.1. Geneza współczesnej fortyfikacji;
• 4.2. Schrony stanowisk dowodzenia;
• 4.3. Schrony dla ludności;
• 4.4. Schrony baz rakietowych (4.4.1. Geneza problemu; 4.4.2. Fortyfikacyjne zabezpieczenie broni rakietowej niemieckiej typu „V”; 4.4.3. Fortyfikacyjna rozbudowa radzieckich baz rakietowych; 4.4.4. Fortyfikacyjna rozbudowa baz rakietowych Stanów Zjednoczonych; 4.4.5. Bazy strategicznych pocisków rakietowych we Francji; 4.4.6. Perspektywy budownictwa baz rakietowych);
• 4.5. Schrony w bazach morskich;
• 4.6. Schrony na lotniskach;
• 4.7. Schrony dla przemysłu i składów (4.7.1. Uwagi wstępne; 4.7.2. Schrony dla zakładów przemysłowej; 4.7.3. Podziemne zakłady energetyczne; 4.7.4. Schrony i ukrycia rezerw i zapasów);
• 4.8. Schrony dla przedmiotów kultury i cennego mienia;
• 4.9. Schrony szpitalne;
• 4.10. Schrony o różnym przeznaczeniu;
• 4.11. Fortyfikacja w wojnach po roku 1945 (4.11.1. Fortyfikacja w wojnie wietnamskiej w latach 1950-1973; 4.11.2. Doświadczenia dotyczące fortyfikacji, wynikające z wojen na Bliskim Wschodzie; 4.11.3. Fortyfikacja w innych konfliktach zbrojnych po 1945 r.; 4.11.4. Uwagi ogólne);

Zakończenie;

Literatura.

- Polecam!