Военные приключения 1655-1666 гг., Иероним Гл. ХОЛЬСТЕН

Tytuł: Przygody wojenne 1655-1666, seria wydawnicza - „Z Zegarem”.

Autor: Hieronim Chrystian HOLSTEN, tłumaczył Józef LESZCZYŃSKI, opracował, wstępem, przypisami i indeksami opatrzył Tadeusz WASILEWSKI, opracowanie redakcyjne Janusz PRZEWŁOCKI.

Wydawca: Instytut Wydawniczy „PAX”, Warszawa 1980, wydanie I. 140 stron, zdjęcia we wklejkach, oprawa twarda płócienna z obwolutą, format 13x19,5 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenie i zabrudzenia obwoluty, okładki oraz środka (obwoluta, od wewnątrz na składkach podklejona taśmą papierową) – poza tym stan OK.

„Przygody wojenne 1655-1666” - Wydane z rękopisu po raz pierwszy w RFN w 1971 r., wspomnienia z okresu „POTOPU” są dla polskiego czytelnika ogromnie interesujące.

Autor — szlachcic z Holsztynu, już w wieku około szesnastu lat zaciągnął się do wojska szwedzkiego jako „wolny rajtar” i w lipcu 1655 r. rozpoczął swą karierę wojenną maszerując ze Szczecina pod dowództwem K. Ch. KÖNIGSMARCKA i A. WITTENBERGA do Polski. Był świadkiem kapitulacji pod Ujściem, był w Środzie, pod Kołem, Żarnowem, Tenczynem, Tyńcem, w Krakowie, Lanckoronie, Warszawie, pod Sandomierzem..., by jesienią 1656 r. dostać się do niewoli hetmana polnego Jerzego Sebastiana LUBOMIRSKIEGO. Po około trzech miesiącach przebytych w lochach Wiśnicza, przechodzi na żołd polski w kompanii przybocznej LUBOMIRSKIEGO. Z regimentem hetmana polnego walczy i wędruje po całym kraju i poza jego granicami. Z okolic Brześcia Litewskiego idzie na podbój Węgier, stamtąd przez Wołoszczyznę wraca do kraju. Pod Czarnym Ostrowem, w lipcu 1657 r. Polacy rozbijają armię węgierską.

Teraz nasz wojak maszeruje przez Lesko, Krosno, Kraków na leże zimowe w okolicach Częstochowy. Od września 1658 r. oblega Toruń. Zimuje w Prusach Królewskich, a potem zdobywa zamki pomorskie. Następną zimę, 1659 na 1660, w biedzie i głodzie spędza pod Malborkiem i w okolicach Częstochowy.

Wiosną 1660 r. niemieckie regimenty Lubomirskiego ruszyły na Ukrainę przeciwko wojskom rosyjskim. Walki na Dzikich Polach z armią SZEREMEJEWA, Kozakami i Tatarami. pod Lubarem, Słobodyszczami i Cudnowem, gdzie nasz autor dostał się do niewoli rosyjskiej, opisane są barwnie i dość szczegółowo. Podstęp, zdrada i łupiestwo to chleb codzienny tej kampanii, w czasie której Kozacy i Tatarzy bywali wrogami i sprzymierzeńcami. Polacy zwyciężyli. HOLSTEN był wolny, ale już niebawem dostał się do niewoli tatarskiej, z której szczęśliwie i szybko został oswobodzony.

Duże fragmenty wspomnień poświęcone są Związkowi Święconemu, jego zabiegom o zaległy od paru lat żołd dla całej armii. Jest rok 1661. Ukraina. Zbuntowane wojsko związkowe pertraktuje. Zimowe leża wyznaczono koło granic Śląska. Tam też przeżywa nasz autor wielką miłość do polskiej szlachcianki.

Konfederacja trwa. Wojsko związkowe maszeruje po całym kraju. Regiment Lubomirskiego spędza kolejną zimę — 1662/1663 — w pobliżu Gdańska, a następnie przez Warszawę maszeruje w okolice Lwowa.

Po rozwiązaniu konfederacji, w lipcu 1663 r. HOLSTEN zwalnia się ze służby i wraca do Niemiec.

Po ciekawej podróży przez Lublin, Prusy Królewskie i Hamburg do Holsztyna autor odwiedza znajomych i krewnych. Ale już jesienią 1665 zaciąga się do wojska münsterskiego i walczy z Holandią. Jednak wiosną 1666 r. wojna się kończy.

Nasz żołnierz z powołania i namiętności chce tegoż roku wstąpić do służby francuskiej. Ostatecznie zaciąga się do armii duńskiej, ale zwalnia się z niej w 1677 r., by iść na inną wyprawę wojenną. Jako rotmistrz duński w 1675, a potem w 1678 r., odznacza się podczas walk ze Szwedami.

Umiera śmiercią naturalną 2.VII. 1692 r.

Spis treści:

• Wstęp do wydania polskiego;
• Przedmowa wydawcy niemieckiego;

Przygody wojenne rotmistrza Hieronima Chrystiana von HOLSTENA 1655—1666;

• Aneks I. Rolle;
• Aneks II. List Hieronima Chrystiana von HOLSTENA do króla duńskiego CHRYSTIANA V;
• Tablica genealogiczna rodziny von HOLSTEN;
• Oficerowie sztabowi;
• Słowniczek terminologiczny;
• Źródła i opracowania oświetlające wydarzenia przedstawione przez HOLSTENA;
• Skróty użyte w opracowaniu „Przygód wojennych”;
• Indeks osób rozszerzony;
• Indeks nazw geograficznych rozszerzony;
• Spis ilustracji.

- Polecam!