WSPOMNIENIA, Bernard Law MONTGOMERY [Bellona 1996]

Tytuł: WSPOMNIENIA, seria wydawnicza - „Seria Generalska”.

Autor: Bernard L. MONTGOMERY, tłumaczenie z angielskiego Emilia NIEMIRSKA, wiersze w tłumaczeniu Włodzimierza LEWIKA.

Wydawca: Wydawnictwo BELLONA, Warszawa 1996, wydanie II (nie zmienione). 551+1 stron, mapki w tekście oraz na wyklejkach okładki, oprawa twarda tekturowa, lakieorwana, format 15x21 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenie i zabrudzenia okładki oraz środka – poza tym stan OK.

„WSPOMNIENIA” feldmarszałka MONTGOMERY'ego zostały napisane dopiero w 1958 roku, poprzednio zaś, w roku 1945, opublikował on swoje relacje (czy wspomnienia) z kampanii śródziemnomorskiej (Egipt, Libia, Tunis, Sycylia, Włochy – „El Alamein to the River Sangro”) oraz, w roku 1947, relację (czy wspomnienia – „Normand to the Baltic” wydanie polskie „Od NORMANDII do BAŁTYKU”, Wyd. AWiR, Katowice 1948 oferowane w innej aukcji). Ponadto MONTGOMERY napisał w 1948 r. książkę „Forward from Victory” – wyd. polskie „Inwazja na EUROPĘ (Operacje w północno-zachodniej Europie od 6 czerwca 1944 r. do maja 1945 r.)”, Wyd. Panteon, Warszawa 1948 – oferowana w innej aukcji) z kampanii północnoeuropejskiej 1944-1945 roku.

W tym samym czasie, kiedy MONTGOMERY pisał swoje dwie pierwsze książki, a szczególnie po ich napisaniu - ciągu trzynastu lat, które upłynęły od chwili zakończenia drugiej wojny światowej do daty napisania „WSPOMNIEŃ” - opublikowano niezwykle bogatą literaturę omawiającą - w ten lub inny sposób, w takim lub innym świetle - ważne wydarzenia wojenne, kampanie i operacje drugiej wojny światowej, w których osoba feldmarszałka MONTGOMERY'ego odgrywała wybitną rolę.

Autorami poszczególnych pozycji byli przełożeni feldmarszałka, jego podwładni, równorzędni mu dowódcy, a także ludzie nie pozostający nigdy w żadnym służbowym stosunku do MONTGOMERY'ego, często nawet nie żołnierze, lecz po prostu historycy, dziennikarze itd.

Publikacje te noszą różnorodny charakter: od artykułów, reportaży, monografii, pamiętników i relacji - aż do oficjalnych raportów.

Amplituda oceny działalności feldmarszałka jako dowódcy, odczytana ze wspomnianej literatury, mieści się w granicach pomiędzy panegirykiem i apologią (raczej rzadko) a krytyką - i nawet surową krytyką - (raczej często).

Te dwie, nierozłącznie ze sobą związane okoliczności - tj. późna data napisania „WSPOMNIEŃ” i wyprzedzająca tę datę „literatura o MONTGOMERY'm” - nadają „WSPOMNIENIOM” szczególny charakter. Można by powiedzieć, że są one pisane na tle blasków i cieni rzucanych na osobę MONTGOMERY'ego przez tę literaturę z tym jednak, że w żadnym wypadku nie zaryzykowałbym określenia „WSPOMNIEŃ” jako książki o charakterze polemicznym. Momenty polemiczne występują bowiem, w formie jawnej i bezpośredniej, zupełnie wyjątkowo wydaje się natomiast, że pozytywne i pejoratywne wypowiedzi różnych autorów na temat różnych momentów działalności wojennej MONTGOMERY'ego odgrywają niejako rolę katalizatorów, skłaniających go do wzmacniania lub osłabiania akcentów, do bardziej lub mniej szczegółowego relacjonowania i różnorodnego interpretowania warunków, czynników decyzji, samych decyzji i ich skutków, w takich czy innych operacjach, w takich czy innych zakresach działalności dowódczej[...]

Bernard Law MONTGOMERY (1887-1976), brytyjski marszałek polny, w armii od 1908 r. Po ukończeniu akademii wojskowej w Sandhurst - w brytyjskich siłach kolonialnych w Indiach. Uczestnik I. wojny światowej. W II. wojnie światowej: w latach 1939-1940 dowódca 3. Dywizji Piechoty w brytyjskich wojskach ekspedycyjnych we Francji; pod Dunkierką dowodził 2. Korpusem Armijnym, następnie 5. i 12. korpusami armijnymi. W 1942 roku dowódca Południowo-Wschodniego Okręgu Wojskowego; od sierpnia 1942 roku dowódca 8. Armii w Afryce Północnej, odniósł zwycięstwo w bitwie pod El-Alamejn. W 1943 roku dowódca 8. Armii w czasie inwazji na Sycylię i Włochy; od grudnia 1943 roku dowódca 21. Grupy Armii, jednocześnie w okresie operacji desantowej 6 czerwca - 1 września 1944 roku dowódca alianckich wojsk lądujących w Normandii; kierował działaniami brytyjskiej 21. Grupy Armii w północnej Francji, Belgii, Holandii i północnych Niemczech. Po wojnie: w latach 1945-1946 dowódca brytyjskich wojsk okupacyjnych w Niemczech i członek Międzysojuszniczej Komisji Kontrolnej; 1946-1948 szef brytyjskiego Sztabu Imperialnego; 1948-1951 przewodniczący Komitetu Naczelnych Dowódców Stałej Rady Obrony Europejskiej Wspólnoty Obronnej; 1951-1958 pierwszy zastępca Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych NATO. Od jesieni 1958 roku w stanie spoczynku.

„WSPOMNIENIA”. Wstęp - Do napisania tej książki nie skłoniła mnie jakaś mania pisarska czy chęć zyskania większego rozgłosu. Piszę ją, ponieważ mówiono mi, że książka taka, o charakterze pamiętnikarskim, jest potrzebna. Celem moim jest przekazanie przyszłym pokoleniom wrażeń, których doznałem w moim bogatym życiu oraz określenie zasad, które uznałem za słuszne i według których kształtowałem swoje myśli i swoją działalność.

każde słowo tej książki pisałem własnoręcznie ołówkiem. Następnie, gdy już całość podzieliłem na rozdziały, przeczytało ją trzech moich zaufanych przyjaciół, których zdanie wysoko ceniłem. Poprawki wprowadziłem w myśl ich uwag i propozycji. Wreszcie całkowicie ukończoną książkę znów przeczytało tych samych trzech przyjaciół, a to celem sprawdzenia słuszności konstrukcji oraz ścisłości faktów.

Moim najlepszym przyjacielem był brygadier E. T. WILLIAMS, często przeze mnie wspominany w książce jako Bill WILLIAMS. Jestem mu winien wdzięczność za czas poświęcony na czytanie i krytyczne uwagi.

Następny - to sir James GRIGG. O nim również piszę w swej pracy; uwagi jego i propozycje były bezcenne. Wreszcie trzeci — sir Arthur BRYANT, wielki historyk. Poświęcił on na przeczytanie książki wiele swego cennego czasu.

Wszystkim trzem winien jestem głęboką wdzięczność.

Wdzięczny jestem również tym, którzy przepisywali pracę na maszynie i pomogli w doborze map i fotografii oraz tym, którzy pozwolili na opublikowanie fragmentów listów i cytatów z książek; proszę o wybaczenie, jeśli zdarzyło się, że z niektórych skorzystałem bez uprzedniego zezwolenia.

Przyznaję, że należałem do ludzi, którzy często stają się przyczyną kontrowersji. Lecz moje myśli, czyny i błędy były wynikiem tylko ludzkich uczuć. Nigdy w mym życiu i działalności nie kierowałem się chęcią zdobycia uznania ludzi lub świata. Wewnętrzne przekonanie o słuszności mych poczynań, poczucie obowiązku oraz sumienie - oto kryteria, którymi się kierowałem. Nigdy nie bałem się powiedzieć tego, co wydawało mi się słuszne i mocno trzymać się tego, w co wierzyłem. Przyczyniało mi to często wiele kłopotów. Książka ta nie jest próbą udzielenia odpowiedzi na krytykę kierowaną pod moim adresem; usiłowałem w niej raczej opowiedzieć historię mojej długiej, pełnej radości kariery wojskowej w sposób możliwie najprostszy. Niektórzy z moich towarzyszy broni z drugiej wojny światowej opowiedzieli już swoją. Teraz kolej na mnie.

Starałem się mówić o rzeczach, które wydawały mi się ważne i ograniczyć się do spraw znanych mi z pierwszego źródła. Jeśli książka ta wykazuje nawet braki pod względem literackim, to jednak ma tę wielką zaletę - taką przynajmniej mam nadzieję - że piszę w niej prawdę.

Spis treści:

Przedmowa;

Wstęp;

• 1. Lata dzieciństwa;
• 2. Początek służby wojskowej;
• 3. Między wojnami;
• 4. Anglia przystępuje do wojny 1939 roku;
• 5. Armia brytyjska po Dunkierce;6. Moja teoria dowodzenia;7. 8 armia;8. Bitwa pod Alam Halfa;
• 9. Bitwa pod El Alamejn;
• 10. Od El Alamejn do Tunisu;
• 11. Kampania sycylijska;
• 12. Kampania we Włoszech;
• 13. W Anglii przed dniem D;
• 14. Bitwa o Normandię;
• 15. Strategia aliantów na północ od Sekwany;
• 16. Bitwa pod Arnhem;
• 17. Preludium do bitwy w Ardenach;
• 18. Bitwa w Ardenach;
• 19. Zakończenie wojny Europie;
• 20. Kapitulacja Niemiec;
• 21. Refleksje na temat roli naczelnego dowództwa podczas wojny;
• 22. Kontrola Niemiec;
• 23. Rozpoczynają się trudności z Rosjanami;
• 24. Walka o odbudowę Niemiec;
• 25. Ostatnie dni mojego pobytu w Niemczech;
• 26. Przed rozpoczęciem pracy w Whitehallu;
• 27. Pierwsze kroki w Whitehallu;
• 28. Podróże zamorskie w 1947 roku;
• 29. Chmury nad Palestyną;
• 30. Staję się utrapieniem Whitehallu;
• 31. Początki wspólnej organizacji obrony w Europie;
• 32. Jedność Zachodu;
• 33. Uboczne refleksje.

- Polecam!