Польский фаянс XVIII и XIX веков, Галина Хойнацкая.

Tytuł: Fajanse polskie XVIII-XIXI wieku.

Autor: Halina CHOJNACKA, fotografie wielu autorów.

Wydawca: Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1981, wydanie I. 88 stron, zdjęcia barwne i czarno-białe w tekście, oprawa twarda tekturowa lakierowana, format 17x17,5 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenie i zabrudzenia okładki oraz środka – poza tym stan OK.

Fajanse polskie XVIII-XIXI wieku - Najpiękniejsze polskie fajanse powstały w XVIII wieku, w okresie największego rozkwitu sztuki ceramicznej w Europie. Wynaleziona wówczas i do perfekcji doprowadzona porcelana osiągnęła szczyty artyzmu, a i stary, od dawna znany fajans przeżywał jeszcze raz swój złoty wiek, ujawniając swe nowe, nie wyzyskane dotychczas walory. W tym czasie zmieniła się funkcja wyrobów fajansowych, zmianie uległy także dotyczące ich kryteria estetyczne. Artystyczne fajanse, które w dawnych wiekach, od renesansu począwszy, pełniły głównie rolę dzieła sztuki lub obiektu dekoracyjnego, z początkiem XVIII wieku stały się przedmiotem użytku, pełniąc odtąd przede wszystkim funkcję zastawy stołowej. Przyczynił się do tego niemało dwór króla francuskiego Ludwika XIV.

Gdy w celu ratowania opustoszałego na skutek wojen skarbu król i jego dwór oddał w 1707 r. na przetopienie stołowe srebra, zaczęto zastępować je zastawami fajansowymi. Fajans stał się modny, a powodzenia jego nie umniejszyło pojawienie się porcelany, której wysokie ceny czyniły ją niedostępną dla ogromnej większości klienteli. Nieliczne jeszcze w XVII wieku w Europie wytwórnie fajansu poczęły się odtąd mnożyć - głównie we Francji i Niemczech, gdzie np. w latach 1710-1740 liczba ich wzrosła z dziewięciu do około trzydziestu. Na ten też czas, ną trzydzieste lata XVIII wieku datować należy ustabilizowanie się i początek rozwoju produkcji fajansu w Polsce.

Wcześniejsze dzieje polskiej ceramiki są bardzo mało znane. Istnieją jednak wzmianki źródłowe świadczące o zainteresowaniu w Polsce wyrobem fajansu już od XVI w. Dotyczą one jednak - jak się wydaje - przedsięwzięć krótkotrwałych, lub pozostających jedynie w sferze prób. Do takich należą nieudane próby wyrobu „majoliki” prowadzone w Krakowie przez Włochów na zlecenie króla Stefana Batorego. Nie wiemy natomiast, czy potrafił zrealizować swe plany Jan Kazimierz, który zamierzał w latach sześćdziesiątych XVII w. uruchomić produkcję „majoliki” w Warszawie. Być może, że plany się ziściły, wiadomo bowiem, że w dwadzieścia lat później funkcjonował w stolicy nie znany bliżej większy warsztat, wytwarzający jakiś szlachetny gatunek ceramiki - prawdopodobnie fajans, czyli - jak wówczas mówiono - majolikę...

- Polecam!