ТОНХАК познает Восток, Галина ОГАРЕК-ЧОЙ [1984]

Tytuł: TONGHAK nauka Wschodu.

Autor: Halina OGAREK-CZOJ.

Wydawca: Państwowe Wydawnictwo „ISKRY”, Warszawa 1984, wydanie I. 130 stron, oprawa twarda kartonowa, format 13x20 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenie i zabrudzenia okładki oraz środka (czołowa okładka, od wewnątrz podklejona taśmą przeźroczystą do bloku tekstu) - poza tym stan OK.

„TONGHAK nauka Wschodu” - Książka przedstawia historię koreańskiego ruchu religijno-społecznego który powstał w połowie XIX wieku jako religijny wyraz niezadowolenia szerokich mas społeczeństwa koreańskiego z istniejących stosunków społecznych. Ruch ten wyrażał dążenie do powszechnej równości, do szczęścia osiągalnego na ziemi, a nie w życiu pozagrobowym. Religia ta zapożyczyła wiele dogmatów i twierdzeń z konfucjanizmu, buddyzmu, taoizmu, a nawet z chrześcijaństwa, przejęła też niektóre rytuały z szamanizmu.

„TONGHAK nauka Wschodu”. Wstęp - Korea, jej bogata kultura i ciekawa historia są w Polsce prawie nieznane. A są w historii tego kraju karty, które warto ukazać polskiemu czytelnikowi. Jedna z nich to dzieje TONGHAK — Nauki Wschodu. Ten ciekawy ruch religijno-społeczny powstał w połowie XIX wieku jako religijny wyraz niezadowolenia szerokich mas społeczeństwa koreańskiego z istniejących stosunków społecznych. Wyrażał on dążenia do powszechnej równości, do szczęścia osiągalnego na ziemi, a nie w życiu pozagrobowym. Religia TONGHAK zapożyczyła wiele dogmatów i twierdzeń z konfucjanizmu, buddyzmu, taoizmu, a nawet z chrześcijaństwa, przejęła też niektóre rytuały z szamanizmu. Pewien wpływ na jej rozwój miała również ideologia T’AIP’INGów — podobnego ruchu religljno-społecznego, który rozwijał się w Chinach w latach 1850—1864. I TONGHAKom, i T’AIP’INGom wspólne było dążenie do równego rozdziału ziemi i zniesienia podziału klasowego. O ile jednak T’AIP’INGowie ulegli w końcu w walce z przedstawicielami ówczesnego porządku społecznego i ruch ich to zamknięta karta historii Chin, o tyle ruch TONGHAK nie zakończył się z chwilą klęski powstania chłopskiego z 1894 roku. Przetrwał on do dnia dzisiejszego w zmienionej nieco formie Religii Niebiańskiej Drogi — CZHONDOGJO. Dzieje wyznawców tej religii, udział ich w walkach społecznych w Korei w drugiej połowie XIX wieku, ich patriotyczna postawa w obliczu groźby utraty niepodległości przez Koreę na przełomie XIX i XX wieku niewątpliwie zasługują na uwagę polskiego czytelnika. W dziejach powstania TONGHAKów, w ich doktrynie można bez trudu dopatrzeć się podobieństw do powstań chłopskich w wielu krajach Europy, do szeregu herezji, które według słów Engelsa: „...żądały przywrócenia prachrześcijańsklej równości między członkami gminy i uznania jej również za obowiązującą w społeczeństwie obywatelskim. Z »równości dzieci bożych«, wysnuwały wniosek o równości obywatelskiej, a nawet częściowo i o równości majątkowej. Zrównanie szlachty z chłopami, patrycjuszów i uprzywilejowanych mieszczan z plebejuszami, zniesienie pańszczyzny, czynszów dzierżawnych, podatków, przywilejów i przynajmniej najbardziej krzyczących różnic majątkowych — oto żądania, które formułowano w sposób mniej lub bardziej zdecydowany i ogłaszano jako nieuniknione konsekwencje doktryny prachrześcijańskiej” (F. ENGELS, „Wojna chłopska w Niemczech”, KiW, Warszawa 1950, str. 44).

Czyż nie tak samo można odczytać główny dogmat TONGHAK „człowiek = Niebo”, czyli „Bóg i człowiek to jedno i to samo” i będący konsekwentnym rozwinięciem tej tezy postulat „służ człowiekowi, jakbyś służył Bogu” — a więc niezależnie od pozycji społecznej i majątku traktuj każdego z jednakowym szacunkiem.

W ruchu TONGHAK uczestniczyli przedstawiciele różnych warstw społeczeństwa koreańskiego — i zrujnowana szlachta, i chłopi, i plebs miejski, trzon jego jednak stanowiło chłopstwo, najciężej odczuwające jarzmo feudalizmu. Nic dziwnego, że idee równości, wolności, hasła wyzwolenia spod wszelkiego ucisku wynikające z głównych doktryn TONGHAK padły na podatny grunt i znalazły gorące poparcie.

Człowiek pod każdą szerokością geograficzną pozostaje człowiekiem i pragnie realizować swoje człowieczeństwo. Pod koniec XIX wieku w Korei Nauka Wschodu zdawała się otwierać nową drogę do godniejszego, lepszego życia. Spróbujmy prześledzić jej dzieje.

Spis treści:

Wstęp;

• I. Społeczne przesłanki powstania nowej religii;
• II. Suun Czhwe Dzeu (1824-1864), twórca nowej religii i jego doktryna;
• III. Radykalizacja ruchu TONGHAK, nowy przywódca Hewol Czhwe Sihjong;
• IV. Wojna chłopska roku 1894;
• V. Kolejny przywódca TONGHAK, Son Pjonghyi, twórca Czhondogjo – Religii Niebiańskiej Drogi;
• VI. Działalność Czhondogjo w okresie okupacji japońskiej (1910-1945);
• VII. Obecna sytuacja Czhondogio na Półwyspie Koreańskim;
• VIII. Doktryna i podstawowe rytuały Czhondogjo;

Aneks:

• - Kalendarz ważniejszych wydarzeń (1811-1972);
• - O propagowaniu najważniejszych wartości;

Oświadczenie, składane pod przysięgą , przy wstępowaniu do Młodzieżowej Partii Niebiańskiej Drogi (Iptang sonsomun);

• - „Co nam daje wiara w CZHONDOGJO!”

Bibliografia.

- Polecam!