От ГЕРБЕРТА до ГЕРБЕРТА (рег. ВИАДОМОСЦИ 1958-90 гг.)

Tytuł: Od HERBERTA do HERBERTA (Nagroda WIEADOMOŚCI 1958-1990).

Autor: opracowanie i przedmowa Stefania KOSSOWSKA, postscriptum Tadeusz NOWAKOWSKI.

Wydawca: Polska Fundacja Kulturalna, Londyn 1993. 423 strony, zdjęcia w tekście, oprawa miękka lakierowana, format 14x21,5 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenie i zabrudzenia okładki oraz środka – poza tym stan OK.

„Od HERBERTA do HERBERTA (Nagroda WIEADOMOŚCI 1958-1990)”. Przedmowa - Fundatorem pierwszej nagrody „WIADOMOŚCI” był Anglik, Auberon HERBERT, laureatem ostatniej — Zbigniew HERBERT. Tym tłumaczy się tytuł tej książki o literackiej nagrodzie emigracyjnej, przyznawanej w Londynie przez ponad 30 lat.

Ustanowiona w 1958 roku, nawiązywała do przedwojennej tradycji tygodnika „Wiadomości LITERACKIE”, założonego w 1924 r. w Warszawie przez Mieczysława GRYDZEWSKIEGO i redagowanego przez niego również w późniejszych wcieleniach pisma („Wiadomości POLSKIE” i „WIADOMOŚCI”) w wojennym Paryżu i potem w Londynie do 1966 r. „WIADOMOŚCI” przestały ukazywać się w 1981 r.

Londyńska nagroda zawdzięczała pośrednio swe powstanie prof. Ignacemu WIENIEWSKIEMU, który pod koniec lat 50-tych podsunął red. GRYDZEWSKIEMU pomysł, by powołać na emigracji zespół pisarzy na wzór przedwojennej tzw. „Akademii Wiadomości Literackich”.

W latach 1933-34 Tadeusz BOY-ŻELEŃSKI, stały współpracownik „Wiadomości LITERACKICH”, drukował w nich, pod wpływem „DZIENNIKA” Goncourtów, serię fikcyjnych francuskich „obiadów literackich”. Odbywały się one rzekomo w gabinecie restauracji Magny w Paryżu w 1886 r. i brali w nich udział wybitni pisarze tego czasu z Goncourtami i Sainte-Beuve na czele. Spotkania te były popisami erudycji i dowcipu i być może ten przykład zachęcił GRYDZEWSKIEGO, by stworzyć podobną instytucję w Warszawie, a później w Londynie.

W Warszawie, niedługo po powstaniu oficjalnej polskiej Akademii Literatury w 1933 r., gdy wśród mianowanych przez rząd członków pominięto wielu najwybitniejszych niezależnych pisarzy, „Wiadomości LITERACKIE” zwróciły się do czytelników, by przez głosowanie wybrali takich autorów, którzy — według nich — godni są akademickiej palmy. Zadaniem tej „Akademii Niezależnych” (która nigdy nie miała takiej ani żadnej innej oficjalnej nazwy) miało być przyznawanie nagrody za książkę roku, wzorem podobnych nagród francuskich. Od swego powstania w 1935 r. zdążyła to zrobić przed wojną tylko pięć razy.

W Londynie GRYDZEWSKI, który lubił wciągać czytelników do współpracy, ogłaszając różne konkursy i ankiety, przyjął pomysł prof. Wieniewskiego z entuzjazmem. W „WIADOMOŚCIACH” z 17 maja 1959 zapytał czytelników: „Kogo wybralibyśmy do złożonej z 15 pisarzy emigracyjnych akademii literatury polskiej, gdyby taka akademia powstała?” Ogłoszenie ankiety uzupełnił redakcyjną notatką: „Nawiązując do tradycji Wiadomości LITERACKICH” w 35 rocznicę ich powstania, która upłynęła 1.1.br. „WIADOMOŚCI” zwracają się do swych czytelników z zapytaniem kogo wybraliby do akademii literatury polskiej, gdyby taka akademia powstała i proszą, by nikt nie uchylił się od odpowiedzi. W głosowaniu pozostawiamy czytelnikom zupełną swobodę: listy swych kandydatów powinni układać kierując się wyłącznie własnym przekonaniem, według kryteriów uznanych przez nich za najsłuszniejsze (społeczne, artystyczne, zasługi, nadzieja na przyszłość itd.) a nie tym czy dany pisarz jest współpracownikiem „WIADOMOŚCI” czy nie jest, czy jego stosunek do „WIADOMOŚCI” jest przyjazny, neutralny czy wrogi”.

Wolno było głosować na literatów, historyków, krytyków, publicystów itd. Na cześć wybranych pisarzy, „WIADOMOŚCI” zapowiedziały wydanie obiadu, podczas którego miała zostać przyznana pierwsza nagroda za książkę wydaną w 1958 roku.

Odpowiedzi czytelników płynęły z paru kontynentów i w wyniku głosowania, podanym w numerze z 11 października 1959, następujący pisarze znaleźli się w pierwszej piętnastce, w kolejności zgodnej z ilością otrzymanych punktów: Kazimierz Wierzyński, Mieczysław Grydzewski, Ferdynand Goetel, Józef Wittlin, Zygmunt Nowakowski. Marian Kukieł, Józef Mackiewicz. Oskar Halecki, Wacław Grabiński, Czesław Miłosz , Tadeusz Nowakowski, Stanisław Baliński, Tymon Terlecki, Jan Rostworowski, Józef Łobodowski...

Spis rzeczy – patrz foto.

- Polecam!