Baśnie narodów Azji Środkowej i Kazachstanu [1987]

Tytuł: Baśnie narodów Azji Środkowej i Kazachstanu, seria wydawnicza - „Baśnie Narodów ZSRR”.

Autor: wyboru dokonali Robert BABŁOJAN i Mirlena SZUMSKA, przełożył Waldemar GAJEWSKI, ilustracje różnych radzieckich grafików.

Wydawca: Wydawnictwo „REDUGA” & TPPR „WSPÓŁPRACA”, Warszawa 1987, wydanie I. 191 stron, barwne, całostronicowe lub na rozkładówkach rysunki, całość wydrukowana na papierze kredowym [wysoka wierność barw] we wklejkach, oprawa twarda lakierowana, format 20,5x22 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenie i zabrudzenia okładki oraz środka (pofałdowania oraz mało widoczny ślad po zamoczeniu wodą ostatnich kilkunastu stron tekstu) – poza tym stan OK.

„Baśnie narodów Azji Środkowej i Kazachstanu” - (…)Sztuka ludowa Azji Środkowej jest oryginalna i niepowtarzalna. Dawni architekci Uzbekistanu wznieśli pałace, meczety i świątynie o nieprzemijającym pięknie i wdzięku. Po dziś dzień budowle BUCHARY, SAMARKANDY i CHIWY zdumiewają i zachwycają zwiedzających. Zasłużoną sławą cieszą się dzieła wielkich starożytnych poetów i myślicieli: NAWOI, RUDAKI, MAHTUMKULI i FIRDAUSI, którzy tematy do swych utworów czerpali z bogatego i różnorodnego folkloru. W nim to najpełniej przemówią twórczość ludowa.

I tak, w Uzbekistanie najpopularniejsza była forma destanu — literackiego opracowania tematów baśniowych, legend i podań, a ich bohaterem — słynny NASREDDIN, dowcipny, nieustraszony i sprytny mędrzec, który ważył się na słowne pojedynki z samym szachem.

W Turkmenii natomiast szeroko znane były krótkie nowele z cyklu „O dobrym MIRALI”. Wyrazicielem najskrytszych myśli i marzeń ludu stał się baśniowy bohater, nieprzekupny malec Jarty-gułok.

W ustnych przekazach Tadżyków najczęściej dźwięczały motywy walki tyranią, wykorzystane następnie przez FIRDAUSI w poemacie „Szah-name”. Później w folklorze tadżyckim pojawia się nowy bohater — biedny wędrowiec, wyśmiewający szacha i jego sługusów.

Dzięki kirgiskim bajarzom-makasczi, którzy przechowali w pamięci i przekazali potomnym 250 tysięcy wersów utworów wierszowanych, odtworzono i zapisano „MANAS” — zbiór pieśni o chwale wojennej, o miłości do ojczyzny i narodu. W poezji ludowej znajdujemy dowcipne wypowiedzi mędrców, płacz i narzekania uciśnionych.

Na folklor kazachski składają się poematy heroiczno-epickie i miłosne, pieśni weselne i żartobliwe, ułożone przez kazachskich bajarzy-akynów historie baśniowe, przekazywane ustnie z pokolenia na pokolenie przysłowia, porzekadła i pieśni-życzenia na różne okazje.

Po zwycięstwie Rewolucji Październikowej w republikach Azji Środkowej i Kazachstanie powstała nowa literatura, a jej tematyka, zachowując tradycje narodowe, uległa ważkim przeobrażeniom. Jednocześnie, jak ma to miejsce w całym kraju, w republikach środkowoazjatyckich literaturoznawcy zbierają okruch po okruchu zachowane w pamięci ludzkiej przykłady twórczości ludowej, badają je, publikują i skrupulatnie spisują. W oparciu o motywy wielu legend i baśni powstały sztuki teatralne i filmy, a wśród tych ostatnich ogromna ilość filmów rysunkowych dla dzieci.

Treść:

• Baśń uzbecka: O trzech dzielnych braciach;
• Baśnie kirgiskie:
• Co było większe?
• Mądry Aszyk;
• Baśnie tadżyckie:
• O córce padyszacha i dzielnym młodzieńcu;
• Chciwy kadi;
• Baśnie turkmeńskie:
• Półtuszek;
• Drogie kamienia;
• Baśń kazachska: Kupiony sen.

- Polecam!