Прошлые дела и размышления. Том В., Ал. Герцен

Tytuł: Rzeczy minione i rozmyślania. Tom V.

Autor: Aleksander Hercen, przełożył i przypisami opatrzył Jerzy Wyszomirski.

Wydawca: Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa [październik] 1954. 386 stron, oprawa twarda płócienna z tłoczeniem (portret autora), format 14,5x20,5 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenie i zabrudzenia okładki i środka (nieaktualne pieczątki własnościowe) – poza tym stan OK.

Aleksandr Iwanowicz Hercen (ur. 25.III. 1812 w Moskwie, zm. 9.I. 1870 w Paryżu) – rosyjski pisarz, myśliciel społeczny, działacz polityczny popierający powstanie styczniowe w Polsce. Autor dzieła „Rzeczy minione i rozmyślania” uważanego za jeden z najlepszych utworów rosyjskiej prozy. Zwolennik poglądów rewolucyjno-demokratycznych. Jego doktryna „rosyjskiego socjalizmu”, który miał powstać w Rosji z ominięciem fazy kapitalizmu, wywarła duży wpływ na rosyjskich narodników.

Początki zainteresowań społeczno-politycznych Hercena wiążą się z powstaniem dekabrystów i straceniem przywódców. Wraz z przyjacielem Mikołajem Ogariowem założył koło filozoficzne. Krąg zainteresowań Hercena oscylował wokół myśli socjalistyczno-utopijnej (Saint-Simon). Działalność Hercena wzbudziła podejrzliwość caratu, co doprowadziło do aresztowania uczestników koła. W 1835 Hercen, jako przywódca, został zesłany do pracy administracyjnej. Kiedy w 1840 powrócił do Moskwy był opozycyjnie nastrojonym myślicielem, zapoznał się z pracami Hegla, które wywarły na niego znaczny wpływ.

W roku 1847 Hercen wyjechał za granicę, a w 1850 uzyskał status emigranta politycznego. Projektował wszcząć walkę z reżimem mikołajowskim z zewnątrz. Z zachwytem śledził przebieg i rozwój Wiosny Ludów we Francji i Włoszech. Załamanie zrywu rewolucyjnego oznaczało dla Hercena kryzys światopoglądu i klęskę okcydentalistycznych ideałów.

Po klęsce Rosji w wojnie krymskiej i śmierci Mikołaja I w 1855 założył czasopismo „Polarnaja Zwiezda”, nawiązujące do tradycji dekabrystów. W lipcu 1857 rozpoczął z Ogariowem druk „Kołokoła”, który kolportowany do Rosji stał się potężnym czynnikiem radykalizacji nastrojów. Od wydania manifestu carskiego w 1861 dotyczącego reformy uwłaszczeniowej, Hercen przeszedł na stanowisko rewolucyjnych demokratów, planując sojusz z Czernyszewskim, który został jednak wykluczony z życia społeczno-politycznego Rosji. Hercen zaś kładł podwaliny pod przyszły radykalny ruch narodnicki w Rosji. Wówczas też współpracował z Michałem Bakuninem.

Na przełomie lat 1861/1862 powstała pierwsza „Ziemla i Wola”, na którą wpływ miały poglądy Hercena. W 1863 poparł powstanie styczniowe, co spowodowało protesty emigracji rosyjskiej i utratę przez „Kołokoł” połowy abonentów. W 1867 pismo, wobec braku zainteresowania, zostało zamknięte. W latach 1852–1868 Hercen stworzył „Rzeczy minione i rozmyślania”, literacką kronikę własnego życia, ale też życia ideowego Rosji i Europy. [https://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksandr_Hercen]

Spis rzeczy tomu piątego:

Część siódma. Cienie rosyjskie:

• LXI. Mikołaj Iwanowicz Sazonow;
• LXII. Engelsohnowie;
• LXIII. I. Gołowin;
• LXIV. Apogeum i perygeum (1858-1862);
• LV. W. I. Kielsijew;
• LXVI. (Młoda emigracja);
• LXVII. M. Bakunin i sprawa polska;
• LXVIII. Parowiec „Ward Jackson” R. Weathareley & Co;
• LXIX. Aleksander Iwanow;
• LXX. Pater V. Petcherine;
• LXXI. Michał Siemionowicz Szczepkin;

Część ósma. Urywki 1865-1868:

• LXXII. Bez związku:
• - 1. Widoki Szwajcarii; 2. Trzy po trzy z podróży i ojczyzna w restauracji; 3. Za Alpami; 4. Zu deutsch; 5. Z tamtego i tego świata: (I. z tamtego; II. Z tego: [1. Żywe kwiaty. – Ostatnia Mohikanka; 2. Kwiaty bibułkowe. – 3. Kwiaty Minerwy]);
• LXXIII. Venezia la bella;
• LXXIV. Le belle France:
• - 1. Ante portas; 2. Intra muros; 3. Alpendrucken; 4. Banielowie; 5. Jasny punkt; 6. Po najeździe;

LXXV. Widoki Alp;

Uzupełnienia:

• - 1. Zygmunt Sierakowski; 2. Przyczynki do sprawy polskiej;

Przypisy.

- Polecam!