Стефаник - Футбол в тени комитетов

Futbol w cieniu komitetów. Piłka nożna a władza w województwie szczecińskim w latach 1945-1989 jest książką, która w możliwie najszerszym spektrum przedstawia zarówno pierwsze lata kształtowania się środowisk piłkarskich, jak i ich dalszy rozwój organizacyjny w czasach Polski Ludowej. Epizody sportowe, najbardziej przecież atrakcyjne dla czytelnika, nie przesłoniły szczególnie ważnych wątków historycznych, mianowicie: pionierskiego osadnictwa, które w przypadku środowisk sportowych stanowiło bazę wyjściową i nadawało określone kierunki rozwoju kultury fizycznej, integracji społeczeństwa poprzez sport, wpływu władzy na jego organizacyjny kształt, ale także i ideologiczny wymiar. Autor ze szczególną starannością przeanalizował politykę PPR/PZPR, jej rolę w tworzeniu struktur sportu oraz zespołów ludzkich realizujących w tym środowisku zadania zgodne z założeniami doktryny władzy w poszczególnych dekadach. Obok kwestii politycznych przedstawił zarówno społeczne, jak i kulturowe uwarunkowania futbolu w województwie szczecińskim. Szczegółowo zbadał rozwój piłki nożnej w środowisku młodzieży szkolnej i akademickiej, środowisku wiejskim i wśród kobiet.

Ukazanie działalności klubowej i związkowej, administracji państwowej zajmującej się sportem oraz osób związanych z poszczególnymi organizacjami stało się bodźcem do analizy funkcjonowania społeczeństwa w ustroju socjalistycznym, życia na styku środowisk piłkarskich z władzą, która, realizując własne założenia, spotykała się ze zrozumieniem i akceptacją świata sportu i wychodziła na przeciw żywotnym interesom młodzieży. Swoista spolegliwość wspomnianych wyżej grup była też charakterystyczna dla wszystkich pozostałych środowisk, trwających w reżimowym ustroju i próbujących znaleźć dla siebie odpowiednie miejsce. Autor nie stroni także od trudnych problemów związanych z nieetycznymi zachowaniami, zjawiskami demoralizacji czy korupcji w piłkarskich środowiskach. Stara się również określić społeczne, psychologiczne, ekonomiczne, ale także i polityczne uwarunkowania tych zjawisk, które odcisnęły na świecie sportu swoje wyraźne piętno.

Pomimo samego tytułu – który podkreśla atmosferę, jak i same mechanizmy sterowania piłką nożną związane ze scentralizowanym systemem zarządzania polskim sportem – oraz negatywnych zjawisk ukazanych w książce, autor doszedł do ambiwalentnych wniosków, podkreślając jednak swoistą doniosłość futbolu w życiu społeczeństwa także jako elementu kultury nowoczesnej cywilizacji. To wielki atut publikacji, z którą powinni zapoznać się nie tylko historycy kultury fizycznej, ale także wszystkie osoby interesujące się dziejami sportu.

*

Stan: bdb

*

Nr. kat.: 20.4

*