Учебник польского языка «Лики эпох» 3.1 /2019/

Język polski Oblicza epok podręcznik 3 część 1 liceum i technikum zakres podstawowy i rozszerzony Dariusz Chemperek, Adam Kalbarczyk, Dariusz Trześniowski

W podręczniku Oblicza epok dla klasy 3, część 1 znajdują się teksty Młodej Polski, m.in. Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara; poezja Kazimierza Przerwy-Tetmajera (Lubię, kiedy kobieta….; Melodia mgieł nocnych (Nad Czarnym Stawem Gąsienicowym)); Stanisław Wyspiański, Wesele; Władysław Stanisław Reymont, Chłopi. W tej części podręcznika znajdują się również teksty Dwudziestolecia Międzywojennego – nurt klasyczny, m.in. Stefan Żeromski, Przedwiośnie; poezja Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej (Miłość, Nike, Listy)

Materiał nauczania jest ułożony chronologicznie i podzielony na jednostki lekcyjne. Wiedza teoretyczna o epoce jest ściśle powiązana z umiejętnościami praktycznymi, gdyż materiał jest realizowany przede wszystkim metodą pogłębionej analizy i interpretacji tekstu – rozpoczynające każdą lekcję komentarze, przydatne wyjaśnienia pojęć kluczowych oraz zadania pod tekstami umożliwiają wnikliwe odczytanie utworów, uczą umiejętności interpretacyjnych, uwrażliwiają na zapisane w tekstach wartości (sekcja Wartości i postawy), rozwijają umiejętności retoryczne uczniów (m.in. argumentowanie, uzasadnianie opinii, dyskusja wokół postawionego problemu), a także pozwalają na integrację treści (w lekcjach literacko-kulturowych wyróżniono kolorystycznie polecenia dotyczące nauki o języku; zaproponowano polecenia dotyczące tworzenia wypowiedzi pisemnych i samokształcące zadania projektowe odnoszące się do problematyki omówionych tekstów).

By pokazać uczniom aktualność dawnej literatury teksty z epoki zestawiono ze współczesnymi kontekstami, również z kultury popularnej – dobranymi zarówno ze względu na podobieństwo motywów, jak i zróżnicowanie środków wyrazu (m.in. film, muzyka, teatr, sztuki plastyczne, street art). Wśród takich kontekstów znajdują się również utwory literackie, m.in. Wesele, Stanisława Wyspiańskiego; film Wesele, reż. Wojciecha Smarzowskiego.

Podręcznik wzbogacają miniprzewodniki, pozwalające zebrać i usystematyzować wiedzę, a także blok powtórzeniowy, składający się ze schematu zawierającego najważniejsze informacje o omówionych lekturach, z powtórzenia ważnych pojęć (Przypomnij sobie) i pytań kontrolnych (Sprawdź się). Zwieńczeniem każdego działu są bloki Analiza tekstu nieliterackiego i Tworzenie własnego tekstu.

Struktura tematu (jednostki lekcyjnej)

Tytuł lekcji – zaciekawiający, nawiązujący do omawianego utworu.

Oś czasu wizualizująca czas powstania dzieła.

Tekst odautorski podzielony na podrozdziały – wprowadza podstawowe treści nauczania wyszczególnione w podstawie programowej, zawiera informacje o genezie (U źródeł tekstu), gatunku (Forma gatunkowa) oraz kontekstach, w jakich należy utwór odczytywać.

Elementy graficzne (tabele, schematy, diagramy) ułatwiające zapamiętywanie wiadomości.

Ramki Wiedzieć więcej zawierające dodatkowe informacje o charakterze ciekawostek, uzupełnień – ubarwiają i rozszerzają narrację, mają zaciekawić ucznia przedmiotem.

Ramki O twórcy – przy pierwszym tekście danego autora w podręczniku – wprowadzają dodatkowe informacje biograficzne.

Tekst – z numeracją wersów (w przypadku wiersza) i akapitów (w przypadku tekstów nieliterackich), z przypisami.

Konteksty (fotografie, reprodukcje, kadry filmowe itp.) wraz z opisami, które wyjaśniają ich powiązania z utworem z epoki, oraz z poleceniami ukierunkowującymi interpretację kontekstu lub stawiającymi problem do dyskusji.

Ramki Pojęcia kluczowe zawierające wyjaśnienia kluczowych pojęć i terminów.

Polecenia w lekcjach literacko-kulturowych, podzielone na części:

- Analiza, Interpretacja – służą pogłębionej lekturze dzieła, uczą analizy i interpretacji całych utworów lub wskazanych fragmentów z uzasadnieniem odwołującym się do odpowiednich kontekstów oraz własnego doświadczenia lekturowego i życiowego;

- Wartości i postawy – propozycja przedyskutowania przez uczniów problemu dotyczącego wartości / postaw oraz konfliktów wartości / postaw obecnych w utworze, w tym propozycja odniesienia się uczniów do cudzych wypowiedzi czy poglądów na ten temat; propozycja przedyskutowania problemu dotyczącego związku wartości poznawczych, etycznych i estetycznych obecnych w utworze;

- Wypowiedź pisemna – polecenie stworzenia wypowiedzi pisemnej w jednym z gatunków wskazanych w podstawie programowej;

- Zadanie projektowe – fakultatywnie w niektórych lekcjach propozycja własnego, uczniowskiego projektu, odnoszącego się do zainteresowań i osiągnięć uczniów oraz problematyki tekstów omawianych na lekcji.

Ćwiczenia w lekcjach językowych.

Infografiki na rozkładówkach – w atrakcyjny graficznie sposób przybliżające wybrane zagadnienia kształcenia literacko-kulturowego.

Struktura materiału powtórzeniowego po dziale

Powtórzenie i sprawdzenie wiadomości

- schemat odnoszący się do treści działu, zawierający najważniejsze informacje o utworach z epoki (m.in. autor, data powstania, gatunek, motywy i symbole).

- przypomnienie najważniejszych pojęć z lekcji literacko-kulturowych i lekcji językowych, z odsyłaczem do odpowiedniej strony w podręczniku.

- polecenia (otwarte i zamknięte) odnoszące się do treści działu, sprawdzające stopień opanowania materiału.

Analiza tekstu nieliterackiego – materiały służące doskonaleniu umiejętności retorycznych.

Tworzenie własnego tekstu – materiały przygotowujące ucznia do samodzielnego napisania dłuższej wypowiedzi pisemnej.

Na końcu podręcznika znajdują się:

- Indeks pojęć – pomagający w uporządkowaniu zdobytej wiedzy i zapewniający przyswojenie najważniejszej terminologii;

- Indeks osób