Zbrodnie wojenne na morzu w II wojnie światowej, Tadeusz Maria GELEWSKI

Tytuł: Zbrodnie wojenne na morzu w drugiej wojnie światowej, seria wydawnicza - „Historia Morska”.

Autor: Tadeusz Maria GELEWSKI.

Wydawca: Wydawnictwo Morskie, Gdańsk 1976, wydanie I. 440 stron, zdjęcia we wklejkach, oprawa twarda płócienna (brak obwoluty), format 17,5x24,5 cm.

Stan dobry - brak obwoluty, ogólne podniszczenie i zabrudzenia okładki oraz środka – poza tym stan OK.

„Zbrodnie wojenne na morzu w drugiej wojnie światowej” - Prezentowana książka stanowi rezultat wieloletnich badań autora. Na kanwie autentycznych faktów autor dokonuje interesującego przeglądu zbrodni wojennych na morzu podczas drugiej wojny światowej, popełnianych przez strony wojujące. Autor nawiązuje tu do przestępstw na morzu podczas pierwszej wojny światowej, szuka motywacji i przyczyn łamania prawa. Praca zawiera również samodzielną i dotąd w literaturze nie spotykaną próbę definicji zbrodni wojennych ba morzu.

„Zbrodnie wojenne na morzu w drugiej wojnie światowej”. Definicja wojny, jej cele i sposoby prowadzenia - Punktem wyjściowym tej oto książki jest wojna. Skoro bowiem jej tytuł mówi o „zbrodniach wojennych”, to trzeba zacząć od określenia, czym jest wojna. Z kolei należałoby domniemywać, że istnieją jakieś ogólnie przyjęte zasady postępowania, czyli normy, których złamanie podczas wojny lub w związku z wojną w warunkach szczególnego natężenia złej woli po stronie sprawców, przy jednoczesnym wystąpieniu innych jeszcze okoliczności (np. ciężar gatunkowy popełnionych czynów, sposób pogwałcenia norm itp.) złożą się w sumie na kwalifikację: zbrodnia wojenna. Tytuł ogranicza zakres tych zbrodni do zbrodni wojennych na morzu, co oznacza, że albo zostały one popełnione na morzu, albo wynikły z pogwałcenia specjalnych norm wojny morskiej. Nie bez znaczenia jest również ograniczenie przedmiotu do okresu drugiej wojny światowej. Oznaczać to może zarówno, że w owym czasie zbrodnie te występowały w szczególnym nasileniu (co jest zgodne z prawdą), jak też zamierzone ograniczenie tematyki tylko do tego odcinka historycznego.

Pierwsza trudność rozpoczyna się już od określenia pojęcia wojny. Nie jest ona bowiem instytucją prawną, a jednak strony wojujące ograniczone są normami prawnymi w sposobie prowadzenia wojen, a dość niedawno jeszcze, bo do czasu tak zwanego paktu BRIANDA-KELLOGGA z 1928 r., normy zwane ius ad bellum (prawo do wojny) sankcjonowały ten sposób rozstrzygania konfliktów między państwami. Czymże jest wojna? Najprościej można by ją zdefiniować jako świadome działanie państwa lub grupy państw w kierunku rozwiązania konfliktu politycznego, ekonomicznego lub innego na drodze zbrojnej. Skoro o słuszności wysuwanych racji ma przekonać przeciwnika siła — wojna nieuniknienie musi być aktem przemocy.

Sławny niemiecki teoretyk, generał Carl von CLAUSEWITZ, widział źródło wojny w polityce i dlatego twierdził, że wojna „jest dalszym ciągiem stosunków politycznych, prowadzeniem ich innymi środkami”. Cel polityczny bowiem jest celem, wojna zaś — środkiem, a środka bez celu me można sobie nigdy wyobrazić Zatem dla von CLAUSEWITZZA wojna nie była czymś samodzielnym, samoistnym, lecz tylko kontynuacją polityki.

CLAUSEWITZowska definicja wojny jako kontynuacja polityki przy użyciu przemocy została powszechnie przyjęta, nawet przez naukę marksistowsko-leninowską została tylko trochę poszerzona...

Spis treści:

Część I. Pojęcie zbrodni wojennych na morzu i czyny tego rodzaju popełnione przed drugą wojną światową:

• I. Definicja wojny, jej cele i sposoby prowadzenia;
• II. Zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciw ludzkości;
• III. Specyfika wojny morskiej;
• IV. Zbrodnie wojenne na morzu;
• V. Sytuacja prawna okrętów wojennych i statków handlowych pod czas konfliktów zbrojnych:
• - 1. Okręty i statki stron wojujących; - 2. Okręty i statki państw neutralnych; - 3. Okręty i statki chronione; - 4. Uzbrojone statki;
• VI. Zakres rozważań dotyczących zbrodni wojennych na morzu;
• VII. Zbrodnie wojenne na morzu podczas wojny japońsko-rosyjskiej 1904-1905;
• VIII. Zbrodnie wojenne Niemców i ich sojuszników podczas pierwszej wojny światowej i inne:
• - 1. Pierwsze zbrodnie wojenne na morzu - sprawa „LUSITANII”; - 2. Zatapianie okrętów szpitalnych - sprawa „DOVER CASTLE”; - 3. Mordowanie rozbitków - sprawa „LLANDOVERY CASTLE”; - 4. Mord jurydyczny na kapitanie Fryatcie;
• IX. Przestępstwa alianckie podczas pierwszej wojny światowej;
• X. Parodia sądu nad zbrodniarzami wojennymi na morzu po pierwszej wojnie światowej;
• XI. Okres międzywojenny a problem zbrodni wojennych na morzu;

Część II. Druga wojna światowa - wina:

• I. Ogólne uwagi o drugiej wojnie światowej na morzu;
• II. Planowanie wojny agresyjnej na morzu;
• III. Niemieckie działania minowe a postanowienia VIII konwencji haskiej;
• IV. Nieograniczona wojna podwodna państw osi i problem zamkniętych obszarów morskich:
• - 1. Zamknięte obszary morskie; - 2. Niemiecka nieograniczona wojna podwodna; - 3. Zatopienie „ATHENII”; - 4. Japońska nieograniczona wojna podwodna;
• V. Ostrzeliwanie i mordowanie rozbitków:
• - 1. Działalność niemieckiego lotnictwa; - 2. Działalność niemieckich okrętów podwodnych; - 3. Zatopienie greckiego statku „PELEUS”; - 4. Działalność niemieckich okrętów nawodnych; - 5. Przypadki poprawnego zachowania się Niemców wobec rozbitków; - 6. Działalność japońskiego lotnictwa; - 7. Działalność japońskich okrętów podwodnych; - 8. Działalność japońskich okrętów nawodnych; - 9. Przypadki poprawnego zachowania się Japończyków wobec rozbitków;
• VI. Zbrodnicze nieudzielanie pomocy rozbitkom:
• - 1. Zbrodnicze nieudzielenie pomocy rozbitkom z „SHEAF MEAD”; - 2. Inne wypadki nieratowania rozbitków przez Niemców lub przeszkadzania w akcji ratowniczej;
• VII. Zatapianie bez ostrzeżenia statków i okrętów państw neutralnych, życzliwie neutralnych (o zaangażowanej neutralności) a nawet państw sprzymierzonych:
• - 1. Działalność niemieckich okrętów wobec jednostek morskich państw neutralnych; - 2. Zatapianie przez Niemców statków państw nie biorących udziału w wojnie, o neutralności zaangażowanej i życzliwej Niemcom; - 3. Zatapianie przez Niemców statków państw sprzymierzonych: - 4. Działalność japońskich okrętów podwodnych wobec jednostek morskich państw neutralnych; - 5. Działalność włoskich okrętów podwodnych przeciw jednostkom morskim państw neutralnych; - 6. Zatapianie przez Włochów statków państw nie biorących udziału w wojnie, o neutralności zaangażowanej po stronie osi;
• VIII. Zatapianie okrętów i statków chronionych:
• - 1. Atakowanie i zatapianie okrętów szpitalnych przez Niemców; - 2. Zatapianie okrętów szpitalnych przez Japończyków; - 3. Zatapianie statków rybackich przez Niemców; - 4. Bombardowanie z morza niebronionych miejscowości; - 5. Niemieckie ataki na latarniowce;
• IX. Działania korsarskie niemieckich okrętów nawodnych, zwłaszcza krążowników pomocniczych;
• X. Niezgodne z prawem fortele wojenne;
• XI. Bezprawna blokada minowa;
• XII. Statki więzienia;
• - 1. Niemieckie statki więzienia; - 2. Japońskie statki więzienia i okręty śmierci;
• XIII. Inne zbrodnie wojenne popełnione na morzu:
• - 1. Niemieckie czyny zbrodnicze; - 2. Japońskie czyny zbrodnicze;
• XIV. Alianckie zbrodnie wojenne na morzu:
• - 1. Atakowanie rozbitków; - 2. Aliancka nieograniczona wojna podwodna; - 3. Atakowanie i zatapianie okrętów szpitalnych; - 4. Zatopienie japońskiego statku kartelowego „AWA MARU”; - 5. Atakowanie statków rybackich; - 6. Nierespektowanie praw neutralności;

Część III. Po drugiej wojnie światowej - kara:

• I. Środki podjęte dla ukarania sprawców zbrodni wojennych;
• II. Proces norymberski:
• - 1. Oskarżony Karl Donitz; - 2. Oskarżony Erich Raeder;
• III. Ważniejsze procesy przed brytyjskimi trybunałami wojskowymi:
• - 1. Proces przeciw sprawcom zatopienia statku „PELEUS” i zabicia rozbitków; - 2. Proces przeciw kmdr ppor. Karlowi Heinzowi Moehlemu o przekazywanie interpretacji rozkazu „LACONIA”; - 3. Proces przeciw kmdr ppor. Hellmuthowi von Ruckteschellowi o zbrodnie wobec rozbitków;
• IV. Proces wiceadm. Paula Wennekera i kpt. Heinricha von Allwordena, oskarżonych o spowodowanie śmierci obywateli niemieckich więzionych na łamaczach blokady;
• V. Procesy japońskich zbrodniarzy wojennych:
• - 1. Międzynarodowy Trybunał Wojskowy dla Dalekiego Wschodu; - 2. Sądy wojskowe państw alianckich;

Część IV. Zakończenie i wnioski:

• - 1. Wstępne i postępujące próby podważania zasadności wyroków: - 2. Była Norymberga - zbrodnie wojenne pozostały;

Summary;

Wykaz skrótów;

Bibliografia;

Źródła zdjęć;

Skorowidz.

- Polecam!