Шестьсот лет на службе книги (1364-1964), изд. Адам КЛИМОВИЧ [PIW 1964]

Tytuł: Sześćset lat w służbie książki (1364-1964).

Autor: opracował Adam KLIMOWICZ.

Wydawca: Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1964 (nakład 5290 egz.). 36 stron, oprawa miękka, format 19x29,5 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenie i zabrudzenia okładki oraz środka – poza tym stan OK.

„Sześćset lat w służbie książki (1364-1964)” - Pierwszy raz księgarz pojawia się na tle późnego średniowiecza, wymieniony w przywileju KAZIMIERZA WIELKIEGO z roku 1364 wśród członków kongregacji Uniwersytetu Krakowskiego. Nazywał się, tak jak w całej ówczesnej Europie stationarius i spieniał czynności, które pozwalały go uznać za poprzednika nie tylko bibliotekarza uniwersyteckiego, ale i dzisiejszych wydawców i księgarzy: dbał bowiem o przepisywanie potrzebnych do nauki ksiąg w wypożyczał je studentom, pośredniczył w sprzedaży rękopisów, z czasem sprzedawał je również sam. Był urzędnikiem uniwersyteckim, poddanym władzy rektora czy też — w wyższej instancji — biskupa krakowskiego.

Oprócz stacyonariuszy byli jednak także księgarze bardziej świeccy i ludowi, nie związani z żadną z wielkich średniowiecznych instytucji — bibliopolae, wędrowni handlarze, sprzedawcy rękopiśmiennych ksiąg do nabożeństwa, nauki i rozrywki, ulotnych pism świeckich i religijnych, modlitw, rycin, wreszcie ksiąg ksylograficznych, którzy otwierali swoje kramy na jarmarkach i odpustach. Ta dwoistość nigdy w zawodzie księgarskim nie zaginęła; poczynając od średniowiecza aż do czasów dzisiejszych w księgarstwie handel służył nauce, oświacie, upowszechnianiu idei i przeżyć estetycznych.

Rola wytwórcy i sprzedawcy ksiąg nie mogła być wielka w tych czasach, gdy rejestry skarbowe JADWIGI i JAGIEŁŁY zaświadczają kupno tylko dwu książek w ciągu lat trzydziestu, a kopiści zakonni wciąż jeszcze żmudnie przepisywali rękopisy na użytek swoich klasztorów...

„Sześćset lat w służbie książki (1364-1964) to historia książki – dziedziny wiedzy badającej książkę od początków jej istnienia. Historia ta dzieli się na dwa okresy: książkę rękopiśmienną – sprzed ery druku, tworzoną do 1500 roku (zalicza się tu też inkunabuły), oraz na epokę książki drukowanej, której rozwój zawdzięczamy Janowi GUTENBERGOWI.

Niewiele wiadomo o wytwarzaniu książki rękopiśmiennej w Polsce średniowiecznej. Niektórzy badacze nawet wątpią, czy w tym okresie w ogóle istniały na jej terenie jakiekolwiek skryptoria. Decydującym w tym względzie momentem było przyjęcie przez MIESZKA I w 966 roku religii chrześcijańskiej według obrządku łacińskiego, przez co Polska dostała się w orbitę wpływów kultury zachodniej. Pierwsze księgi zostały do Polski przywiezione przez duchownych przybyłych z Czech w orszaku DĄBRÓWKI. W tym czasie znajomość pisania i czytania na terenie Polski była zjawiskiem zupełnie wyjątkowym. Posiadali tę umiejętność właściwie tylko obcokrajowcy, przebywający tutaj np. w celach misyjnych, oraz ich uczniowie – również należący do stanu duchownego. Jeśli zatem istniały wówczas warsztaty pisarskie, to – podobnie jak w całej Europie – należy się ich doszukiwać w klasztorach, m.in. benedyktyńskich, które znajdowały się w Tyńcu, na Łysej Górze, w Lublinie i Trzemesznie.

Publikacja wydana z okazji 600-lecia księgarstwa w Polsce.

- Polecam!