Между Свидером и Вильгой, Ян Балинский [PTTK 1981]

Tytuł: Między Świdrem i Wilgą, seria wydawnicza – „Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze - Wojewódzki Ośrodek Informacji Turystycznej”.

Autor: Jan Baliński, opracowanie mapki Wanda Koziorowska, foto: A. Ruckgaber, J. Tymiński, A. Araszkiewicz, K. Czaplinski, J. Makarewicz, A. Szymański.

Wydawca: Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1981, wydanie II. 48 stron, zdjęcia [barwne], mapa okolic Warszawy pomiędzy Świdrem a Wisłą we wklejce, oprawa miękka, format 11x22 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenie i zabrudzenia okładki oraz środka – poza tym stan OK.

Na obszarze między Świdrem i Wilgą spotykamy najstarsze na Mazowszu ślady osadnictwa. W okolicy Świdrów Wielkich, u ujścia rzeki Świder do Wisły, odkryto ślady osady z ok. 10 tys. lat p.n.e. i znaleziono narzędzia krzemienne wytwarzane z surowca sprowadzanego z Gór Świętokrzyskich. Podobne wyroby krzemienne oraz ślady osadnictwa z epoki kamiennej, kultury łużyckiej lub okresu rzymskiego odkryto w pasie nadwiślańskim omawianego terenu (m.in. w okolicach Całowania, Osiecka, Łukowca), jak również nad Wilgą (m.in. w Garwolinie, Niecieplinie, Zambrzykowie). Między Świdrem i Wilgą spotyka się także pozostałości wczesnośredniowiecznych grodzisk, m.in. w Kozłowie i Zwoli.

W VIII i IX wieku (a zapewne i wcześniej) przebiegały przez te tereny szlaki handlowe na Ruś i do Małopolski. Pobliska Wisła ułatwiała rozwój handlu. Nad jej brzegami powstawały osady, w dogodnych miejscach tworzono przeprawy.

W XIII w. władcą tych terenów był Bolesław Kędzierzawy, potem dostały się one pod panowanie książąt mazowieckich, mających swoją siedzibę początkowo w Czersku, a następnie w Warszawie. Przyłączenie Mazowsza (po śmierci ostatniego księcia mazowieckiego, Janusza III) do Korony nastąpiło za Zygmunta Starego w 1526 r. Wcześniej już rozwój tych ziem spowodował przyznanie wielu ważniejszym osadom handlowym praw miejskich, m.in. otrzymał je Garwolin i Miastków.

Ważnym czynnikiem rozwoju miejscowości nadwiślańskich było uzyskanie po pokoju toruńskim (1466 r.) dostępu drogą wodną do Gdańska. Umożliwiło to handel zbożem spławianym Wisłą. Dalszy rozwój omawianego regionu ułatwiło zawarcie w 1569 r. Unii Lubelskiej z Litwą (Mazowsze znalazło się w centrum kraju), a potem przeniesienie przez Zygmunta III stolicy z Krakowa do Warszawy. Prawa miejskie uzyskało w tym okresie wiele miejscowości, m.in. Kołbiel, Parysów, Karczew, Wilga.

Po okresie intensywnego rozwoju następuje upadek gospodarczy rejonu. Spowodował to przede wszystkim najazd szwedzki w latach 1655-1657, a potem wojna północna...

Spis treści:

• Historia;
• Miejsca walk zbrojnych i ruchów społecznych;
• Folklor;
• Walory turystyczne i wypoczynkowe;
• Wiadomości krajoznawcze.

- Polecam!