Дорога к звездам, М. Ивановский [ИСКРЫ, 1953]

Tytuł: Droga do gwiazd.

Autor: M. IWANOWSKI, tłumaczył z j. rosyjskiego M. ZAJDENMAN.

Wydawca: Państwowe Wydawnictwo ISKRY, Warszawa 1953. 263 stron, rysunki, zdjęcia, schematy, mapy, plany, tabele w tekście i tabela we wklejce, oprawa miękka, format 14,5x20,5 cm.

Stan dobry - ogólne podniszczenie i zabrudzenia okładki oraz środka (nieaktualne pieczątki własnościowe) – poza tym stan OK.

„Droga do gwiazd” to książka o astronomii dla najmłodszych, inaczej niż współcześnie – proste i rzeczowe wyjaśnianie mechaniki nieba oraz głównych pojęć astronomicznych (Dla starszej młodzieży).

„Droga do gwiazd”. Jedna z wielu - Rozejrzyjmy się w jasną letnią noc po niebie. Niemal wprost nad głową lśni piękny gwiazdozbiór LUTNI. Błyszczy w nim WEGA, najjaśniejsza z gwiazd po SYRIUSZU na północnej półkuli nieba.

Czym jest ten jasny punkt — jeden z wielu migocących w bezkresnych przestrzeniach Wszechświata? Co o nim wiemy?

Arabowie nazywali gwiazdozbiór LUTNI „WAKI”, co znaczy — sęp. Od wyrazu „WAKI” pochodzi dzisiejsza nazwa najjaśniejszej gwiazdy w tym gwiazdozbiorze — WEGA.

Wiemy również, że po upływie dwunastu tysięcy lat biegun świata zbliży się do WEGI, która będzie wtedy naszą „Gwiazdą POLARNĄ”.

Wega — to gwiazda, a właściwie słońce podobne do naszego, lecz gorętsze i większe. Ogromna dzieląca nas od tej gwiazdy odległość pozornie zmniejsza rzeczywiste rozmiary WEGI. Gwiazdy są bardzo oddalone od ZIEMI i wskutek tego nawet przez najmocniejsze teleskopy widoczne są zaledwie jako jasne punkty.

Odległość WEGI od SŁOŃCA wynosi 255000 miliardów kilometrów. Liczba olbrzymia! Pierwsze trzy cyfry ciągną za sobą ogon złożony z dwunastu zer. Liczbę tę możemy napisać tak: 255.10¹², czyli 255 pomnożone przez 10 do potęgi dwunastej. Inaczej mówiąc, liczba dwanaście, wypisana po prawej stronie powyżej dziesięciu, oznacza liczbę me napisanych w danym wypadku zer 255.10¹² kilometrów — to nieprawdopodobnie wielka odległość. Pocisk armatni leciałby od nas do WEGI 6500 tysiącleci.

Jeżeli ktoś marzy o wyprawie naukowo-badawczej w kierunku WEGI, musi liczyć się z tym, że przy szybkości kosmicznego statku, wynoszącej 50 kilometrów na sekundę, podróż trwałaby 162500 lat. Do WEGI dotrą tylko dalecy potomkowie tych, którzy rozpoczną podróż.

Najszybszy w świecie goniec — światło — przebiega przestrzeń między ZIEMIĄ a WEGĄ w ciągu 27 lat. Światło zaś, jak wiemy, rozchodzi się w przestrzeni z szybkością trzystu tysięcy kilometrów na sekundę.

Tak dalekie są od nas gwiazdy. WEGA uważana jest przy tym za jedną z najbliższych.

W świecie gwiazdowym WEGA nie należy do olbrzymów. Jej objętość jest zaledwie 15 razy większa od SŁOŃCA, a średnica 2,5 raza większa od średnicy słonecznej; masa jej przewyższa masę SŁOŃCA trzykrotnie.

Temperatura powierzchni WEGI wynosi 11200 stopni, wskutek czego WEGA wysyła oślepiająco białe, nie zaś żółte jak słońce, światło. WEGA świeci jak pięćdziesiąt Słońc jednocześnie.

Gdyby miejsce naszego SŁOŃCA zajęła WEGA, byłoby to dla run bardzo nieprzyjemne i dla uniknięcia palącego żaru Wegi wyłoniłaby się konieczność przesunięcia naszej planety na orbitę znajdującą się w pobliżu orbity JOWISZA.

Stwierdzono, że WEGA składa się z tych samych pierwiastków, co SŁOŃCE i ZIEMIA. Na WEDZE, podobnie jak na SŁOŃCU i innych gwiazdach, jest bardzo dużo wodoru i helu. Są to najbardziej rozpowszechnione pierwiastki we Wszechświecie. WEGA prawie całkowicie składa się z tych dwóch gazów, jednak prócz wodoru i helu wykryto na Wedze w niewielkich stosunkowo ilościach także tlen, magnez, azot, glin potas, wapń, sód, żelazo, tytan i inne rozpowszechnione na ZIEMI pierwiastki.

WEGA (jak i inne gwiazdy) nie „wisi” nieruchomo w przestrzeni, lecz krąży nieustannie dokoła środka naszej Galaktyki czyli tego skupienia gwiazd, w którym znajduje się i nasze SŁOŃCE.

WEGA porusza się nieco wolniej niż SŁOŃCE i dlatego nasz układ słoneczny stopniowo ją dogania. Odległość między WEGĄ a SŁOŃCEM zmniejsza się o 14 kilometrów na sekundę. Kiedyś, bardzo nieprędko, SŁOŃCE wyminie WEGĘ tak, jak się mijają samochody na szosie.

Nie są to jeszcze wszystkie dane o WEDZE. Sporo też wiemy i o wielu innych gwiazdach. W tablicy zamieszczonej na końcu tej książki czytelnik znajdzie różne dane o gwiazdach zasadniczych typów.

Tablica ta wyda się może czytelnikowi dziwna. Astronomowie nie mieli przecież możliwości opuszczania kuli ziemskiej i podróżowania w przestrzeni dla mierzenia odległości. A jednak odległości do gwiazd zostały zmierzone, gwiazdy zważono, a temperatury ich powierzchni określono z wielką ścisłością. Stwierdzono nawet, jakie ilości różnych pierwiastków zawierają te czy inne gwiazdy.

Uczeni nie mieli ani okrętów kosmicznych, ani próbek gazów pobranych z atmosfer gwiezdnych. Do dyspozycji swej mieli jedynie słabiutkie promienie światła gwiazd.

Czyżby wysłańcy dalekich ciał niebieskich — promienie światła — okazały się tak „wielomówne”, by opowiedzieć nam tyle szczegółów o gwiazdach?

Nie, naszych wiadomości nie zawdzięczamy „rozmowności” promieni świetlnych. Jest to zasługa wnikliwości uczonych, dążących wytrwale do wykrycia tajemnicy budowy Wszechświata, doskonałości technicznej przyrządów astronomicznych i potęgi współczesnych metod badawczych. Mozolna, wytrwała i odkrywcza praca licznych uczonych — zwłaszcza rosyjskich, radzieckich — przysporzyła nam wiele szczegółowych wiadomości o gwiazdach.

Książka ta opowiada, w jaki sposób uczeni te wiadomości zdobyli, jak wytyczyli drogę ku gwiazdom.

Spis rzeczy:

Jedna z wielu;

• I. Zwycięstwo PUŁKOWA;
• II. Zadziwiający wywiadowca;
• III. Widma i atomy;
• IV. Szybkościomierz gwiazdowy;
• V. Zasługi „rachmistrzów gwiazd”;
• VI. Astronomia ciał niewidzialnych;
• VII. Rodzice gwiazd;
• VIII. Wiek gwiazd;
• IX. Początek biografii;

Zakończenie.

- Polecam!