КАРОЛЬ ТАНДЕРА - ПОЛЯКИ И ЕВРЕИ В АУСВИЦЕ - ДНЕВНИК ХОЛОКОСТА, АВТОГРАФ

stan bardzo dobry - dedykacja autora

zdjęcia

175 stron

AUTOR:

https://edukacja.ipn.gov.pl/edu/materialy-edukacyjne/wirtualna-paczka-edukac/pierwszy-transport-do-a/filmy-i-materialy-wideo/101166,Swiadek-Historii-Karol-Tendera.html

Urodził się 7 lipca 1921 w Krakowie. Jego ojciec, Stanisław Tendera, był urzędnikiem kasy chorych i muzykiem. Matka , Węgierka, zmarła w 1931 roku. Karol Tendera miał troje rodzeństwa. Rozpoczął naukę w szkole powszechnej w Krakowie, a następnie uczył się w szkole zawodowej na ul. Rydlówka. W trakcie wojny kontynuował naukę w krakowskiej Szkole Mechanicznej na ul. Krupniczej.

Wiosną 1940 roku został wywieziony z innymi uczniami swojej szkoły do pracy przymusowej w Hanowerze, do fabryki budującej niemieckie samoloty. Podjął próbę ucieczki w połowie 1942 roku. Został zatrzymany w Opolu i trafił do przymusowej pracy na dworcu we Wrocławiu, skąd uciekł po paru miesiącach. Wrócił wówczas do domu w Krakowie.

Na początku 1943 roku został aresztowany przez Gestapo. Po brutalnym śledztwie 5 lutego 1943 trafił do obozu Auschwitz-Birkenau (numer obozowy 100430). W Auschwitz przeprowadzano na nim eksperymenty pseudomedyczne. Następnie został przeniesiony do obozu Birkenau. Pracował w różnych komandach (budowa baraków, kopanie stawów rybnych). W tym czasie ciężko zachorował. Po pewnym czasie został przeniesiony z powrotem do Auschwitz, gdzie udało mu się wrócić do zdrowia. Ponieważ szef komanda kuchennego przed wojną grał w jednym zespole z jego ojcem, Karolowi Tenderze udało się dostać przydział do kuchni. Wtedy też zaczął działać w obozowym ruchu oporu – jego rola polegała na przygotowywaniu paczek dla uciekających z obozu.

W październiku 1944 przewieziono go do obozu w Litomierzycach (Czechy), gdzie pracował w komandzie zarządzającym magazynem odzieży. Doczekał tam końca wojny, uniknąwszy wcześniej kary śmierci za próbę ucieczki.

Po wyzwoleniu obozu Karol Tendera wrócił do Krakowa. Ukończył technikum budowlane i podjął pracę w przedsiębiorstwie budowlanym, następnie pracował w zakładzie energetycznym. Po kolejnej zmianie pracy ukończył studia na Wydziale Metalurgii AGH. Do przejścia na emeryturę w 1979 roku był dyrektorem dużego przedsiębiorstwa budowlanego.

Żenił się dwukrotnie, miał dwoje dzieci z pierwszego małżeństwa.

Współpracował z Fundacją Pamięci Ofiar Auschwitz-Birkenau oraz Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu. Jest autorem książki „Polacy i Żydzi w KL Auschwitz 1940–1945”.

U schyłku życia toczył batalię sądową z niemiecką stacją telewizyjną ZDF w związku z użyciem przez nią określenia „polskie obozy zagłady Majdanek i Auschwitz”.

Zmarł w 2019 roku.

Karol Jerzy Tendera[1] (ur. 7 lipca 1921[2] w Krakowie, zm. 1 października 2019 tamże) – polski robotnik przymusowy, więzień niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz, polski świadek Zagłady. Autor pozwu przeciwko niemieckiej telewizji publicznej ZDF, za używanie przez stację określenia „polskie obozy zagłady” w kontekście wybudowanych przez Niemców na terenie przedwojennej Polski obozów zagłady

Podczas okupacji

Dnia 2 marca 1940 roku został wywieziony z innymi uczniami krakowskiej Szkoły Mechanicznej do pracy przymusowej w Hanowerze, do fabryki Max Mueller-Hann Flugzeug Werke budującej niemieckie samoloty. Uciekł z Niemiec dwa lata później, powracając do okupowanego Krakowa[5].

Został zatrzymany 19 stycznia 1943 roku w Krakowie przez gestapowca w cywilu. Podczas przesłuchania w siedzibie Gestapo przy ulicy Pomorskiej (obecnie siedziba oddziału Muzeum Historycznego Miasta Krakowa), oskarżono go o fałszowanie dokumentów. Śledztwo nie było prowadzone w związku z ucieczką Tendery z przymusowych robót, a zatrzymany miał jedynie posłużyć osadzeniu księdza katolickiego, do którego oskarżenia przymuszano młodego Tenderę[6]. Gdy uporczywie odmawiał, rozwścieczeni Niemcy zaczęli bić go łokciami po głowie, w wyniku czego nie słyszał na jedno ucho do końca życia. Trafił do więzienia na Montelupich, a następnie wysłano go do Auschwitz. Tendera był więźniem obozu od 5 lutego 1943 roku (numer wytatuowany w obozie – 100430). Był tam wykorzystywany do pseudomedycznych eksperymentów, w tym tych przeprowadzanych bezpośrednio przez Josefa Mengele[7]. Podczas ewakuacji obozu przez Niemców w 1944 roku szedł w „marszu śmierci” do KL Flossenbürg w czeskich Litomierzycach, gdzie doczekał wyzwolenia

Karol Tendera Były więzień KL Auschwitz-Birkenau oraz filii niemieckiego obozu koncentracyjnego Flossenburg w czeskich Litomierzycach. Przewodniczący krakowskiego Klubu byłych więźniów niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Auschwitz. W wieku 96 lat wciąż przyjmuje liczne zaproszenia do wygłoszenia prelekcji dla grup polskich i zagranicznych. Współpracuje m.in. z Centrum dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu. Jest autor książki „Polacy i Żydzi w KL Auschwitz 1940-1945. Pamiętnik więźnia KL Auschwitz-Birkenau” (Kraków 2008), ostatnio przetłumaczonej na język niemiecki. Walczy z kłamliwym określeniem „polskie obozy koncentracyjne” – wytoczył proces w tej sprawie niemieckiej telewizji ZDF. W grudniu 2016 r., po trwającym trzy lata procesie, Sąd Apelacyjny w Krakowie uznał, że sformułowanie „polskie obozy” jest nie tylko historycznym kłamstwem, ale także naruszeniem indywidualnych dóbr Karola Tendery i nakazał telewizji ZDF zamieszczenie przeprosin. Uczestnik dwóch projektów edukacyjnych Instytutu Łukasiewicza: „Dwie Historie” pod patronatem Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie (2013) oraz „Jak było naprawdę? Niemieckie obozy, polscy bohaterowie” pod honorowym patronatem Prezydenta RP Andrzeja Dudy (2016). W 2016 roku został odznaczony przez wiceministra Spraw Zagranicznych, Jana Dziedziczaka, odznaką Bene Merito za działania na rzecz wzmacniania i ochrony wizerunku Polski za granicą.